Edukacja jest inwestycją decydującą nie tylko o przyszłości jednostki, ale i całego kraju. Łatwiejszy dostęp do kwalifikacji może prowadzić do zmniejszania nierówności w społeczeństwie oraz do zwiększania przewagi konkurencyjnej polskich przedsiębiorstw.
W dobie czwartej rewolucji przemysłowej kluczem do budowania przyszłości społeczeństwa jest umiejętność wspierania jego innowacyjności. Jest ona silnie skorelowana z umiejętnością uczenia się przez całe życie. Jej rozwój należy silnie wspierać, a kiedy potraktujemy to zadanie z należytą mu uwagą, otwiera się morze nowych możliwości.
Zintegrowany System Kwalifikacji a uczenie się przez całe życie
Poziom innowacyjności wprost proporcjonalnie przekłada się na sytuację ekonomiczną społeczeństwa i państwa. Kiedy spojrzymy na ranking Bloomberga z 2021 r., na podium widzimy kolejno Koreę Południową, Singapur i Szwajcarię. Kluczowym elementem charakteryzującym te trzy wymienione kraje jest spójność rozwiązań systemowych w obszarze edukacji. Zajmująca czołowe miejsce Korea Południowa już w samej konstytucji wyraźnie wskazuje, że to rząd odpowiedzialny jest za promowanie uczenia się przez całe życie, a przyjęta w sierpniu 1999 r. ustawa o całożyciowej edukacji (The Lifelong Education Law) ma za zadanie zapewnić społeczeństwu możliwość ciągłego rozwoju potencjału jednostek i całego społeczeństwa.
Deklarowana misja południowokoreańskiego Ministerstwa Edukacji to kwintesencja idei uczenia się przez całe życie People-centered Education of the Future. Z kolei w Szwajcarii za spójność polityki w obszarze edukacji odpowiada Federalny Departament Spraw Gospodarczych, Edukacji i Badań. Bez współpracy poszczególnych elementów edukacyjnej układanki, działania różnych elementów składowych często są przeciwskuteczne.
Dla budowania jakości potencjału ludzkiego w Polsce kluczowe jest zatem kontynuowanie działań dotyczących m.in. upowszechniania i zwiększania efektywności uczenia się innego niż formalne dla wszystkich grup wiekowych. Strategia na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (perspektywa do 2030 r.) oraz Zintegrowana Strategia Umiejętności 2030 wyraźnie wskazują na potrzebę integrowania krajowego systemu kwalifikacji. Nadzieją na realizację tych dążeń może być Zintegrowany System Kwalifikacji, którego wdrażanie wspiera Instytut Badań Edukacyjnych.
ZSK – nowy rozdział i stare ambicje
Zadania stojące przed projektem Wspieranie funkcjonowania i doskonalenie ZSK na rzecz wykorzystania oferowanych w nim rozwiązań do realizacji celów strategii rozwoju kraju (ZSK 5) koncentrują się na użytkownikach, którzy współtworzą system, a są to m.in. ministerstwa, instytucje certyfikujące, podmioty zewnętrznego zapewniania jakości oraz podmioty opisujące kwalifikacje rynkowe. Ważni są dla nas również użytkownicy, którzy wykorzystują system jako narzędzie wspierające realizację celów gospodarczych, tj. organizacje branżowe, w tym sektorowe rady ds. kompetencji, oraz społecznych, np. poprzez realizację strategicznych celów związanych z rozwojem kraju (np. ministerstwa, organizacje społeczne).
W projekcie, który rozpoczął się 1 stycznia 2021 roku, kontynuujemy opisywanie kwalifikacji rynkowych o kluczowym znaczeniu dla realizacji strategii rozwoju gospodarczo-społecznego Polski. Wspieramy również rozwój sektorów i branż, wspomagając tworzenie kolejnych sektorowych ram kwalifikacji. Chcemy tym samym rozbudzać potencjał, jaki drzemie w idei systemów walidacji efektów uczenia się, w szczególności walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego. Zależy nam na tym, aby każdy zyskał poczucie, że w dowolnym momencie swojego życia, kiedy tylko poczuje potrzebę zmiany zawodowej, znajdzie bezpieczną przystań w Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, który pomoże mu uaktualnić posiadane umiejętności lub zdobyć i potwierdzić zupełnie nowe. W szeroko pojętym systemie edukacji powinno być zawsze miejsce dla każdego, kto chce korzystać z jego zasobów.
4 marca 2021 r. Komisja Europejska opublikowała plan, który przewiduje, że do 2030 roku:
- przynajmniej 78 proc. osób w wieku 20–64 lat powinno mieć status zatrudnionych (dla porównania: współczynnik aktywności zawodowej wg BAEL w Polsce wynosi 56,5%, dane wstępne GUS za IV kw. 2020 r.);
- przynajmniej 60 proc. osób dorosłych powinno szkolić się corocznie;
- liczba osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym powinna zostać zredukowana o 15 milionów.
Plany Komisji Europejskiej ponownie wskazują na duże znaczenie edukacji i uczenia się przez całe życie. Jednocześnie Komisja stawia ambitne cele przed państwami członkowskimi UE. Naszym celem jest, poprzez wspieranie funkcjonowania ZSK, pomoc w realizacji ambitnych zadań stojących przed Polską.
Autor: Maciej Tauber
Pobierz wszystkie artykuły z Kwartalnika ZSK 1/2021
