ZAPISZ SIĘ DO NEWSLETTERA
Zapisując się do newslettera, wyrażasz zgodę na otrzymywanie informacji
drogą elektroniczną od Instytutu Badań Edukacyjnych.
Instytucje, które prowadzą walidację, mają określone obowiązki. Określa je ustawa o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (ZSK).
Każda instytucja certyfikująca (IC) ma obowiązek:
INSTYTUCJA CERTYFIKUJĄCA RAZ NA KWARTAŁ WNOSI OPŁATĘ W WYSOKOŚCI 3% PRZYCHODÓW Z OPŁAT ZA WALIDACJĘ I CERTYFIKOWANIE. MINIMALNA OPŁATA TO 1 ZŁ OD WYDANEGO DOKUMENTU POTWIERDZAJĄCEGO NADANIE KWALIFIKACJI RYNKOWEJ.
Po nadaniu uprawnień i wyznaczeniu przez ministra podmiotu zewnętrznego zapewniania jakości (PZZJ), instytucja certyfikująca (IC) może prowadzić walidację.
Ustawa nie określa, jak często IC ma przeprowadzać walidację – decyduje o tym sama IC. Nie ma także określonego terminu, w którym trzeba rozpocząć prowadzenie walidacji.
Opłaty za walidację
Walidacja jest usługą płatną. Instytucje certyfikujące decydują o wysokości opłat za walidację danej kwalifikacji oraz pobierają wszelkie opłaty od kandydatów.
Wysokość opłat jest zależna od:
Opłaty za walidację mogą różnić się między instytucjami certyfikującymi, nawet jeśli prowadzą walidację tej samej kwalifikacji rynkowej.
Instytucja musi podać informację o kosztach walidacji na swojej stronie internetowej.
Instytucja certyfikująca (IC) nie musi mieć wszystkich zasobów, które są opisane w warunkach organizacyjnych – na przykład sprzętu, własnego lokalu. Nie musi także na stałe zatrudniać kadry – asesorów, doradców, osób projektujących walidację.
Ważne, aby zapewniała zawarte w opisie kwalifikacji warunki do przeprowadzania walidacji – bez względu na to, jaką ma strukturę organizacyjną lub na jakich zasadach współpracuje z innymi podmiotami.
Współpraca instytucji certyfikującej z instytucjami walidującymi
W praktyce IC często współpracują z innymi podmiotami, które prowadzą walidację (instytucjami walidującymi) – na przykład gdy:
Zasady współpracy między instytucją certyfikującą i instytucjami walidacyjnymi zainteresowani ustalają między sobą – w umowie lub porozumieniu. Ustawa o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji nie narzuca tu żadnych specyficznych wymagań.
DO INSTYTUCJI CERTYFIKUJĄCEJ ZAWSZE NALEŻY:
Instytucja certyfikująca (IC) musi zadbać o to, aby zatrudnić asesorów, którzy będą spełniać wymagania wskazane w opisie kwalifikacji. Zazwyczaj w opisie kwalifikacji zawarte są także wymogi dotyczące liczby asesorów, którzy powinni brać udział w walidacji albo wchodzić w skład komisji.
Jeśli IC zaplanowała, że w procesie walidacji będzie zapewniać wsparcie doradcy walidacyjnego, musi zadbać o właściwe przygotowanie i zatrudnienie takiej osoby.
Asesorzy walidacyjni to specjaliści, którzy sprawdzają, czy kandydat ma odpowiednią wiedzę i umiejętności wymagane dla danej kwalifikacji. Asesor weryfikuje efekty uczenia się osób, które biorą udział w walidacji.
Poza specyficznymi wymaganiami, związanymi z daną kwalifikacją, asesorzy powinni zostać przez instytucję certyfikującą przygotowani do prowadzenia procesów walidacji w taki sposób, aby zapewniać jej jakość. Oznacza to, że muszą znać standardy pracy i procedury obowiązujące w danej IC i zgodnie z nimi postępować.
Asesor walidacyjny to osoba, która powinna:
Doradcy walidacyjni to specjaliści, którzy na każdym etapie walidacji wspierają osoby starające się o certyfikat.
Bardzo ważną rolą doradcy walidacyjnego jest wsparcie kandydata na etapie identyfikowania efektów uczenia się. Doradca pomaga określić, co kandydat już wie i umie, a czego powinien się douczyć, by otrzymać certyfikat.
Jeśli w walidacji stosuje się metodę analizy dowodów i deklaracji, doradca może pomóc kandydatowi w zebraniu odpowiednich dokumentów (na etapie dokumentowania efektów uczenia się, czyli przygotowywania dowodów i deklaracji, które będą oceniane przez asesorów na etapie weryfikacji).
Doradca walidacyjny to osoba, która powinna:
Tak przygotowany doradca walidacyjny może skutecznie wspierać osoby, które zdecydowały się przystąpić do walidacji. Po dodatkowym przygotowaniu doradca będzie mógł z powodzeniem wypełniać również obowiązki asesora walidacyjnego.
Zapewnianie jakości jest priorytetem dla Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK).
Dzięki temu pracownicy i pracodawcy mogą mieć pewność, że certyfikaty potwierdzające kwalifikację są wiarygodne i wartościowe.
Wysoka jakość nadawanych kwalifikacji ma znaczenie dla:
Za jakość kwalifikacji nadawanych w ZSK odpowiadają ministrowie właściwi, instytucje certyfikujące (IC) i podmioty zewnętrznego zapewniania jakości (PZZJ). Współpraca między nimi będzie miała ogromne znaczenie dla tego czy kwalifikacja będzie realna, dostosowana do rzeczywistych potrzeb gospodarki i rynku pracy, a także dobrze opisana.
Rozwiązania przyjęte w ZSK zakładają dwutorowy system zapewniania jakości nadawania kwalifikacji. Wewnętrzne zapewnianie jakości obejmuje procesy walidacji, certyfikacji oraz obsługi kandydatów i jest prowadzone w sposób ciągły przez IC. Z kolei zewnętrzne zapewnianie jakości obejmuje wszystkie procesy związane z nadawaniem kwalifikacji realizowane przez IC oraz współpracujące z nią instytucje walidujące i jest realizowane okresowo.
Wewnętrzne i zewnętrzne systemy zapewniania jakości
Wewnętrzny system zapewniania jakości jest opracowywany przez instytucję certyfikującą. Taki system wpływa na zasady postępowania, procedury, metody oraz rozwiązania organizacyjne.
Jego celem jest zapewnianie poprawności oraz doskonalenie walidacji i certyfikowania przez samą instytucję.
Służy temu:
Zewnętrzne zapewnianie jakości sprawuje PZZJ.
Polega ono na:
Takim podmiotem zostaje instytucja, której minister właściwy nadał odpowiednie uprawnienia.
PZZJ zajmuje się wsparciem IC w procesie walidacji i certyfikowania.
Prowadzi:
Monitorowanie to proces systematycznego zbierania i analizowania informacji.
Ewaluacja to rodzaj badania, polegającego na ocenie czy i na ile cele jakiegoś działania zostały osiągnięte w praktyce. W kontekście ZSK tym działaniem są procesy walidacji i certyfikacji prowadzone przez IC.
Minister właściwy dla danej kwalifikacji powierza pełnienie funkcji PZZJ wybranemu podmiotowi, spośród instytucji do tego uprawnionych. W praktyce oznacza to, że minister podpisuje umowę z PZZJ, określając kwalifikację oraz instytucję certyfikującą, wobec której PZZJ ma wykonywać swoje zadania.
Co roku MW rozlicza PZZJ z prowadzonych działań – na podstawie protokołu odbioru oraz ewentualnej dodatkowej dokumentacji wypłaca wynagrodzenie PZZJ za rok realizacji umowy.
Nadzór nad walidacją i certyfikowaniem kwalifikacji wolnorynkowych i kwalifikacji sektorowych włączonych przez ministrów właściwych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji sprawują ministrowie właściwi. Mogą oni prowadzić kontrolę w IC oraz PZZJ. Mają prawo zastosować sankcje – na przykład:
PZZJ raz na 3 lata przedstawia ministrowi właściwemu sprawozdanie z działalności. Okres sprawozdawczy dla IC w zakresie walidacji i certyfikowania to 2 lata.
PZZJ prowadzi swoje działania w sposób ciągły, każdego roku prowadząc wizyty monitorujące w miejscach, w których odbywa się walidacja i organizując spotkania w siedzibie IC. Okresowo, np. w momencie przygotowywania raportu z zewnętrznego zapewniania jakości działania PZZJ mogą być intensywniejsze. Zawsze jednak powinien ustalić harmonogram prac w danym roku z IC. Wszystkie działania PZZJ są dokumentowane.
Aby zewnętrzne zapewnianie jakości mogło spełnić swoją rolę, kluczowe jest zbudowanie zaufania w relacji między IC i PZZJ, które można osiągnąć przez otwartą komunikację, prowadzoną zgodnie z ustalonymi zasadami: w odpowiednim czasie, za pośrednictwem ustalonych kanałów, sprawnie reagując na pojawiające się problemy.
Proces współpracy między kluczowymi instytucjami odpowiedzialnymi za jakość kwalifikacji zapoczątkowuje minister właściwy, jako instytucja nadzorująca.
Z punktu widzenia koordynacji procesów zapewniania jakości w systemie, ważne jest aby różne PZZJ wymieniały się doświadczeniami i wiedzą zdobytymi podczas pełnienia swojej funkcji. Dzięki temu możliwe będzie doskonalenie narzędzi i rozwiązań organizacyjnych dotyczących zapewniania jakości. IBE wspiera proces wymiany informacji i doświadczeń, organizując spotkania dla różnych PZZJ, przygotowując wzory dokumentów do wykorzystania przez PZZJ, proponując rozwiązania dostosowane do sytuacji i potrzeb PZZJ.
Ustawa o ZSK wskazuje na konieczność współpracy tych PZZJ, które pełnią swoją funkcję wobec tej samej IC dla danej kwalifikacji, tak aby zapewniać spójny standard jakości certyfikowania danej kwalifikacji.
W sytuacji, w której jedna instytucja certyfikuje kwalifikacje z różnych grup kwalifikacji, może zostać jej przypisanych kilka różnych PZZJ. W tym kontekście ważne jest skoordynowanie działań oraz bieżąca współpraca między tymi PZZJ.
Harmonogramy działań (np. ewaluacji zewnętrznej) dla kilku kwalifikacji mogą nachodzić na siebie, dlatego aby nie zdezorganizować codziennej pracy IC, różne PZZJ wraz z IC powinny porozumieć się między sobą w sprawie terminów tych działań.
Nabór PZZJ odbywa się minimum raz na 3 lata i ogłasza go Minister Edukacji Narodowej. Ogłoszenie jest publikowane na portalu ZSK.
W praktyce minister ogłasza konkurs wtedy, na przykład kiedy do systemu włączana jest kwalifikacja należąca do grupy, do której:
Może to być instytucja, która spełnia następujące wymogi: prowadzi obecnie działalność gospodarczą, nie zalega z podatkami i składkami, ma przynajmniej 10-letnie doświadczenie w zakresie gospodarki, rynku pracy, edukacji lub szkoleń, posiada wewnętrzny system zapewniania jakości przeprowadzonych procesów oraz dysponuje odpowiednio przygotowaną kadrą pracowniczą. Odpowiednio przygotowana kadra oznacza pracowników, którzy jako zespół posiadają:
Instytut Badań Edukacyjnych służy wsparciem – jeśli potrzebujesz więcej informacji, wybierz odpowiedni dział i skontaktuj się z nami!
© 2024 Instytut Badań Edukacyjnych
Projekt realizowany przez Instytut Badań Edukacyjnych z dofinansowaniem z Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego (FERS).