Raport PARP z badania Global Entrepreneurship Monitor Polska 2021 wskazuje, że „jedynie 5 na 100 Polaków przyznało, że planuje założyć własną działalność w ciągu 3 lat (6 na 100 w 2019 r.). W gospodarkach europejskich objętych badaniem takie plany ma średnio 11 na 100 mieszkańców”.
Ponadto, jak pokazują wyniki badania PARP, „przeciętny właściciel młodej firmy to niemal 38-letni mężczyzna z wyższym wykształceniem, z 4-osobowej rodziny, który chce wykorzystać doświadczenie zdobyte w dotychczasowej pracy i usamodzielnić się na polu zawodowym. Rozwija firmę przede wszystkim w oparciu o środki własne, choć korzysta również z innych źródeł finansowania”.
W 2021 r. Fundacja Stocznia na zlecenie Fundacji Citi Handlowy i Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Wiedzy THINK! zbadała, jak młodzi ludzie w Polsce postrzegają przedsiębiorczość. Z ich badania wynika, że „dla większości osób pierwszym skojarzeniem z przedsiębiorczością jest korzystanie z posiadanej wiedzy i umiejętności, a cechą charakterystyczną osoby przedsiębiorczej jest pozyskiwanie wiedzy i nowych kompetencji dosłownie wszędzie, nie tylko w ramach edukacji”.
Ciekawe jest to, że młode osoby w wieku 18–30 lat podczas badania uznały „prowadzenie firmy za przejaw przedsiębiorczości, ale jednocześnie były zdania, że postawa ta może manifestować się w różnych innych praktykach i obszarach życia, np. pracując na etacie, robiąc karierę w korporacji, handlując w Internecie, zajmując się domem czy planując wakacje”.
Zdecydowana większość młodych ludzi (98 proc.) konsekwentnie wskazała też okoliczności, w których można się nauczyć przedsiębiorczości. W ich ocenie „niekoniecznie musi to być prowadzenie własnego biznesu. Mogą to być też szkoła, kursy, praca na etacie czy codzienne obowiązki”.
We wrześniu br. w Szkole Głównej Handlowej odbyła się prezentacja raportu GovTech „Biznes i Zarządzanie – reforma podstaw przedsiębiorczości”. W polskich szkołach przedmiot podstawy przedsiębiorczości jest realizowany od 2003 r., a od września 2023 r. ma być zastąpiony przez biznes i zarządzanie (BiZ). Założenia nowego przedmiotu korespondują ze wspomnianymi wynikami badań. BiZ ma za zadanie rozwijać kompetencje przedsiębiorcze, menedżerskie i przywódcze. Uczniowie mają w trakcie zajęć zdobywać podstawową wiedzę na temat praw konsumenckich, uczyć się, jak zarządzać finansami i pracować w zespole. Współpraca z przedsiębiorcami i analiza case studies ma rozwijać kreatywne myślenie i pomagać zrozumieć realia współczesnej gospodarki.
Nowy przedmiot bazuje na założeniach podstaw przedsiębiorczości, dlatego w jego nauczaniu kładzie się nacisk na pracę w grupach oraz analizę case studies. Przewidziano możliwość zdawania matury projektowej, w której część oceny stanowić będą projekty zespołowe. To z kolei ma rozwijać kompetencje 4K – kooperację, komunikację, kreatywność i krytyczne myślenie.
Nowe wydanie Kwartalnika ZSK
W bieżącym numerze Kwartalnika ZSK zapytaliśmy ekspertów o znaczenie przedsiębiorczości. Zapraszamy do zapoznania się z wywiadem Czy przedsiębiorczość to kluczowa umiejętność na rynku pracy oraz artykułem Nowe wymiary przedsiębiorczości. Pytanie o rolę edukacji w rozwijaniu przedsiębiorczości oraz o to, czy jest to faktycznie kluczowa umiejętność, skierowaliśmy do ekspertów z różnych środowisk i firm: Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, uniwersytetu, fundacji zajmujących się edukacją, nauczyciela i przedsiębiorcy – odpowiedzi przedstawiamy w cyklu Zdaniem ekspertów.
Już w 2006 r. w Zaleceniu Parlamentu Europejskiego i Rady przedsiębiorczość została wskazana jako kompetencja kluczowa w procesie uczenia się przez całe życie. W artykule Przedsiębiorczość jako cecha typów osób uczących się w dorosłości prezentujemy, w nawiązaniu do idei LLL, wnioski na temat przedsiębiorczości u dorosłych uczestników działań edukacyjnych z wykorzystaniem narzędzi service design i user experience. Natomiast w tekście Uczenie się w szkołach dla dorosłych – odnoszone korzyści i motywacje „dojrzałych” uczniów przytaczamy wyniki analizy wywiadów przeprowadzonych z osobami uczącymi się w szkołach dla dorosłych.
Jako dobrą praktykę w artykule WY:MYŚL KWALIFIKACJĘ przedstawiamy konkurs dla dzieci i młodzieży oraz związane z nim działania, których efektem było opracowanie zgłoszonych pomysłów na kwalifikacje dziecięce i młodzieżowe w formie cyfrowych odznak. Zapraszamy także do lektury artykułu Wspieranie umiejętności przedsiębiorczych, w którym omówiono wnioski z pilotażowego wdrożenia sektorowych ram kwalifikacji w przedsiębiorstwach: jak przezwyciężyć typowe problemy związane z zarządzaniem zasobami ludzkimi i kompetencjami w danej branży, a tym samym przyczynić się do rozwinięcia określonych umiejętności przedsiębiorczych.
Stały rozwój zawodowy, idea uczenia się przez całe życie leżą u podstaw założeń Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji. W artykule Przedsiębiorczość a kwalifikacje rynkowe omawiamy, jak opisywane są kwalifikacje w Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, aby były zrozumiałe zarówno dla pani X i pana Y, jak i pracodawców oraz instytucji certyfikujących. Na zakończenie lata proponujemy także na wycieczkę po kwalifikacjach sportowych, związanych z kiteboardingiem – Kiteboarding w Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji i turystyką – Ludzie ciekawi świata.
Już teraz zapraszamy do lektury kolejnego numeru Kwartalnika ZSK, a także do zapoznania się z wcześniejszymi wydaniami. Kwartalnik ZSK jest, w naszej ocenie, ważną lekturą w środowisku ekspertów zajmujących się rynkiem pracy i uczeniem się przez całe życie – naukowców, doradców zawodowych, specjalistów od szkoleń i w zakresie HR oraz nauczycieli. Pełni także funkcję platformy do przekazywania praktycznej wiedzy eksperckiej i prowadzenia debaty – do czego gorąco zachęcamy.
O autorach:
Maciej Tauber − lider projektu „Wspieranie funkcjonowania i doskonalenie ZSK na rzecz wykorzystania oferowanych w nim rozwiązań do realizacji celów strategii rozwoju kraju” – ZSK 5. Absolwent Centrum Europejskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Z pasji od ponad dziesięciu lat nauczyciel akademicki w Centrum Europejskim UW oraz od trzech lat hokeista reprezentujący barwy 3-ligowej Torpedy Warszawa. Od 2020 r. członek Rady do Spraw Kształcenia i Doskonalenia Kadr Kultury Fizycznej przy Ministerstwie Sportu i Turystyki oraz wykładowca Akademii Trenerskiej (Instytut Sportu – PIB). Od 2021 r. członek Rady Interesariuszy Centrum Europejskiego Uniwersytetu Warszawskiego i Wydziału Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego dla kierunku europeistyka.
Urszula Szulc − redaktorka prowadząca Kwartalnik ZSK. W Instytucie Badań Edukacyjnych pracuje od 2021 r. jako ekspertka kluczowa w Zespole ds. Systemu Kwalifikacji oraz w Zespole Komunikacji i Promocji. Z racji wcześniejszych doświadczeń zawodowych i zainteresowań propagatorka edukacji finansowej dzieci i młodzieży.
