Mechanizmy wprowadzone przez ZSK mają za zadanie ułatwić osobom dorosłym potwierdzanie swoich kompetencji i projektowanie swojej kariery zgodnie z osobistymi potrzebami. W tym numerze pragniemy Państwu przybliżyć, w naszej ocenie, znaczące elementy systemu.
Rok 2022 to nie tylko dalsza obecność pandemii w naszym życiu, ale również sytuacja za naszą wschodnią granicą. Powoduje to, że Zintegrowany System Kwalifikacji dotyczy już nie tylko polskich obywateli, ale może być również szansą dla milionów ludzi przybywających do Polski. To, co oferuje ZSK, czyli m.in. kwalifikacje rynkowe, metodę bilansu kompetencji oraz nowe podejście do walidacji, może wsparciem dla migrujących osób. Osoby te, dysponujące różnymi doświadczeniami zawodowymi oraz kompetencjami uzyskanymi w drodze edukacji formalnej, pozafomalnej i uczenia się nieformalnego, mogą również stać się beneficjentami polityki uczenia się przez całe życie. Może ona pomóc im przystosować się do wymogów polskiego rynku pracy i ułatwić aktywizację zawodową.
Bieżący numer Kwartalnika ZSK jest niemalże w całości poświęcony kwalifikacjom rynkowym, które znacząco wpłynęły na upowszechnianie przekonania o potrzebie uczenia się przez całe życie. Zapraszamy do zapoznania się z przekrojowymi materiałami oraz eksperckimi opracowaniami dotyczącymi właśnie kwalifikacji rynkowych.
Artykuł „Pomysł na jakość” przedstawia kluczowy element kwalifikacji, czyli jej opis. O zapotrzebowaniu na kolejne kwalifikacje decyduje rynek, a poprawny opis jest warunkiem dobrej komunikacji pomiędzy jego poszczególnymi uczestnikami.
Kwalifikacje rynkowe umożliwiają formalne potwierdzanie osiągnięcia efektów uczenia się najczęściej pozyskanych w drodze edukacji pozaformalnej lub uczenia się nieformalnego. Dlatego walidacja to długi proces przygotowany przez uprawnioną do tego instytucję certyfikującą. Jak wygląda projektowanie walidacji w praktyce, omawiamy na przykładzie kwalifikacji „Farmerskie wyrabianie serów i innych produktów z mleka – Serowar farmerski”. Natomiast w artykule „Gdzie bije serce ZSK” można zapoznać się z funkcjonowaniem systemu, a zwłaszcza instytucji certyfikujących. Aby przyjrzeć się kwalifikacjom rynkowym z wielu stron, przeprowadziliśmy też rozmowy z przedstawicielami instytucji certyfikujących. Zadaliśmy im identyczne pytania: „Kim jesteście?”, „Jaka była wasza motywacja do tego, żeby zyskać uprawnienia do certyfikowania”, „Jakie są według was korzyści płynące z ZSK?”, a zebrane odpowiedzi publikujemy w artykule „ZSK z perspektywy instytucji certyfikujących”.
Ponieważ w Systemie ważną rolę pełnią także podmioty zewnętrznego zapewnienia jakości, np. Łukasiewicz – Instytut Technologii Eksploatacji w Radomiu (Ł-ITeE), poprosiliśmy Tomasza Sułkowskiego o przedstawienie zadań Ł-ITeE wynikających z pełnienia funkcji PZZJ. W tekście autor odwołuje się do pierwszej kwalifikacji rynkowej włączonej do ZSK, a zarazem pierwszej z raportem z zewnętrznego zapewnienia jakości kwalifikacji rynkowych – „Montowanie stolarki budowlanej” ( „Zewnętrzne zapewnienie jakości kwalifikacji rynkowych”).
Obecnie w ZSK jest 145 kwalifikacji rynkowych, a kolejne będą włączane w najbliższym czasie. Aktualny ich przegląd znajduje się w artykule „Nowe kwalifikacje włączone do ZSK”.
Omawiając kwalifikacje rynkowe, nie można pominąć ZRK. O tym, jak się rozwijał i jakie zawiera funkcjonalności, można przeczytać w tekście Agnieszki Marszałek, lidera projektu ZRK i Małgorzaty Gromiec „Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji – wszystko w jednym miejscu”.
Wsparcie wdrożenia i rozwoju Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji to wiele lat pracy Instytutu Badań Edukacji. O to, na jakim jesteśmy etapie dzisiaj, jakie są perspektywy rozwoju ZSK i jakie kwalifikacje rynkowe zostaną włączone w przyszłości, pytamy Michała Nowakowskiego i Macieja Taubera w wywiadzie „ZSK okiem liderów”. Śmiało można powiedzieć, że projekty służące rozwojowi ZSK są kluczowe dla IBE, ale nie jedyne. Z perspektywy 70 lat istnienia Instytutu możemy się pochwalić pokaźnym dorobkiem. Cytując dr. hab. Roberta T. Ptaszka, dyrektora Instytutu: „(…) Siedem dekad IBE to równocześnie opowieść o historii polskiej oświaty, jej przemianach, reformach i wydarzeniach godnych odnotowania. Dziś z dumą można powiedzieć, że trudno mówić o monitorowaniu i badaniu polskiego systemu edukacji bez naszego Instytutu (…)”.
