Przedsiębiorczość − zdolność wykorzystywania szans i pomysłów oraz przekształcania ich w wartość dla innych osób, oparta na kreatywności, krytycznym myśleniu i rozwiązywaniu problemów, podejmowaniu inicjatywy, wytrwałości oraz na zdolności do wspólnego działania służącego planowaniu projektów mających wartość kulturalną, społeczną lub finansową i zarządzaniu nimi.
Zintegrowana Strategia Umiejętności 2030, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Warszawa 2019
dr hab. Tomasz Rachwał, prof. UEK, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Przedsiębiorczość jest traktowana jako jeden z filarów rozwoju społeczno-gospodarczego układów lokalnych, regionalnych i krajowych. Stanowi fundament nie tylko rozwoju przedsiębiorstw, ale wszelkiej aktywności człowieka na różnych polach życia zawodowego, społecznego i prywatnego. Dlatego powszechnie uznawana jest za jedną z najważniejszych kompetencji, którą powinno się kształtować na wszystkich etapach edukacji – od przedszkola po uniwersytety. W europejskim systemie edukacji została uznana za jedną z ośmiu tzw. kompetencji kluczowych (i dlatego świadomie pozostaję przy określeniu „kompetencja”, a nie „umiejętność”, i zapraszam do przeczytania artykułu Przedsiębiorczość jako kompetencja kluczowa w systemie edukacji).
Przedsiębiorczość w tym ujęciu to między innymi zdolność wykorzystywania szans oraz pomysłów i opiera się na kreatywności, krytycznym myśleniu i rozwiązywaniu problemów, podejmowaniu inicjatywy, wytrwałości oraz na zdolności do wspólnego działania służącego planowaniu i realizacji różnych przedsięwzięć. Są to umiejętności niezbędne do funkcjonowania w życiu rodzinnym, społecznym i zawodowym, dlatego powinny być kształtowane od najmłodszych lat w systemie edukacji, aby realizować tym samym podstawowy cel edukacji jakim jest przygotowanie dzieci i młodzieży do dorosłego życia.
Daniel Nowak, ekspert, Departament Rozwoju Kadr w Przedsiębiorstwach, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości
Przedsiębiorczość nie ma jednej definicji. Dla jednych przedsiębiorczość to umiejętność podejmowania takich decyzji, które zapewniają racjonalne i efektywne wykorzystanie zasobów firmy/organizacji. Inni natomiast podejdą do tego jak do aktu tworzenia i budowania czegoś nowego, co niejednokrotnie spotyka się z otwartością na wyzwania i akceptacją podejmowania ryzykownych decyzji. Myśląc o przedsiębiorczości, dobrze jest spojrzeć na synonimy tego słowa. I są to np.: zaradność, energiczność, aktywność, operatywność, zaangażowanie, pomysłowość, inicjatywa. A więc wszystko to, co wiąże się z rozwojem albo adaptacyjnością, konieczną do przetrwania w zmieniającym się otoczeniu – niezależnie od tego, czy mówimy o organizacji, czy o żywej istocie. W tym sensie przedsiębiorczość to kluczowa umiejętność, bo pozwala przetrwać, ale też się rozwijać.
W Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości podejmujemy wiele działań służących rozwojowi przedsiębiorczości, co mamy wpisane nie tylko w naszą nazwę, ale i naszą misję. Agencja ponad dwie dekady temu powstała jako instytucja wspierająca przedsiębiorców, w tym działania usprawniające zarządzanie firmą, ale także ukierunkowane na powstawanie nowych podmiotów gospodarczych.
Niezależnie od tego, jaką definicją przedsiębiorczości byśmy się posługiwali, oferta PARP będzie ją spełniać. Mamy bowiem działania kierowane zarówno do start-upów, jak i dojrzałych firm.
Wspieramy innowacje w firmach, działalność zagraniczną, rozwijamy kompetencje, pomagamy dostosować się do zmieniających się uwarunkowań rynku. Co ważne, dostarczamy także wiedzę o przedsiębiorczości i przedsiębiorcach, prowadzimy własne badania, których wynikami dzielimy się m.in. na naszej stronie internetowej, na której można też znaleźć ofertę dla firm: www.parp.gov.pl
Alina Bączar, wiceprezes zarządu, Fundacja GPW
Przedsiębiorczość to niezaprzeczalnie bardzo ważna i kluczowa umiejętność w życiu każdego człowieka, pozwalająca prawidłowo funkcjonować w wielu dziedzinach życia. Przedsiębiorczość zwyczajowo kojarzy nam się z prowadzeniem własnego biznesu, ale warto zwrócić uwagę na jeden z bardziej codziennych aspektów przedsiębiorczości, który odnosi się do zarządzania naszymi finansami osobistymi.
Większość z nas chciałaby dobrze poruszać się w świecie finansów, co nie byłoby realne bez konsekwentnego pozyskiwania niezbędnej ku temu wiedzy, którą, co więcej, stale powinniśmy aktualizować. Taka postawa powinna nas przygotować do bardziej świadomego korzystania z oferty rynków finansowych, jak i rozumienia swoich praw konsumenckich. Lepiej wyedukowane osoby mają na pewno większe szanse na umiejętne lokowanie swoich oszczędności, prawidłową ocenę ryzyka i w rezultacie uniknięcie kłopotów finansowych.
Fundacja GPW prowadzi dla różnych grup odbiorców liczne projekty o charakterze edukacyjnym, z których warto skorzystać, zanim rozpocznie się samodzielne inwestowanie, oszczędzanie na emeryturę lub realizację innych celów związanych z finansami. Serdecznie zachęcam do zapoznania się z tymi projektami.
Kacper Michałowski, prezes zarządu Lovebike sp. z o.o.
Podstaw zawodu mechanika rowerowego można nauczyć się w kilka tygodni. Za to umiejętności miękkie niezbędne do jego wykonywania zdobywa się przez całe życie − przed rozpoczęciem szkolenia zawodowego i po jego zakończeniu. Z biegiem lat przekonuję się, że to one są kluczowe. Wiedza techniczna i sprawność manualna nic nie znaczą bez dokładności, zdolności koncentracji i cierpliwości. Podobnie jest z przedsiębiorczością. Bez wątpienia to umiejętność kluczowa, której miarą jest zdolność tworzenia wartości i ich komercjalizacji. Nie da się jej sprowadzić ani do akademickiej erudycji, ani do doświadczenia, ani zwykłej pracowitości i determinacji w dążeniu do wyznaczonych celów. Jest ona synergicznym konglomeratem niezliczonych umiejętności: oceny szans i ryzyka w oparciu o ograniczone dane, łączenia różnych dziedzin aktywności ludzkiej w celu uzyskania pożądanego rezultatu, słuchania i rozumienia ludzkich potrzeb.
Piotr Wróbel – nauczyciel podstaw przedsiębiorczości w kilku krakowskich liceach
Program nauczania szkolnego przedmiotu podstawy przedsiębiorczości jest swoistą syntezą różnych, zestawionych celowo dziedzin: wiedzy z zakresu finansów, zarządzania. Znajdują się tam także elementy prawa, politologii oraz psychologii. Uczeń ma szansę zapoznać się z różnymi mechanizmami i procesami ekonomicznymi i zrozumieć, co znaczy być przedsiębiorczym, a więc także społecznie odpowiedzialnym.
Nie da się ukryć, że przedmiot ten nie do końca spełnia pokładane w nim nadzieje. Dzieje się tak z różnych względów, po części organizacyjnych, a po części wynikających ze specyfiki tego wymagającego przedmiotu – świat biznesu zmienia się szybciej niż inne dziedziny życia, tak więc nauczyciel przedsiębiorczości powinien być z tymi zmianami na bieżąco, obserwować trendy i nieustannie uelastyczniać swój warsztat metodyczny i merytoryczny. Dlatego obecna dyskusja dotycząca przedmiotu podstawy przedsiębiorczości wydaje się konieczna, wymaga jednak spokoju, refleksji i wysłuchania głosu praktyków.
Niewątpliwie przedsiębiorczość powinna być nauczana w sposób praktyczny. Testy, sprawdziany i kartkówki to formy, które sprzeczne są częściowo z założeniami tego przedmiotu. Powinien on bazować na czerpaniu z wiedzy zapraszanych na lekcje gości, wyjściach uczniów do zakładów pracy, podejmowaniu współpracy szkoły z firmami, instytucjami i organizacjami pożytku publicznego, jednodniowych praktykach, konkursach i olimpiadach.
Małgorzata Sobkowicz, prezes zarządu Fundacji Młodzieżowej Przedsiębiorczości
Na pytanie, czy przedsiębiorczość to faktycznie kluczowa umiejętność, odpowiadamy w Fundacji Młodzieżowej Przedsiębiorczości od prawie 30 lat – „stanowczo tak!”. Przedsiębiorczość rozumiemy dużo szerzej niż w kategoriach prowadzenia własnego biznesu. To zespół cech i postaw opisujący szczególny sposób postępowania człowieka (takich jak: inicjatywa, zaradność, kreatywność, konieczność podejmowania decyzji w niepewnym środowisku), który w dodatku można rozwijać i doskonalić. Należy to robić od początku edukacji szkolnej młodych ludzi, ponieważ przedsiębiorczość, jak żadna inna cecha, zmienia ich życie w każdym wymiarze na korzyść. Pozwala lepiej przygotować się do wyzwań dorosłego zawodowego życia, ale także poprawia funkcjonowanie w szkole i grupie rówieśników.
Wszystkie realizowane przed Fundację programy edukacyjne pomagają uczniom odkrywać i szlifować swoją osobistą przedsiębiorczość. Nasz flagowy projekt „Młodzieżowe miniprzedsiębiorstwo” pokazuje młodzieży, jak to jest być przedsiębiorcą i prowadzić własną firmę, a jednocześnie rozwija w uczniach umiejętność krytycznego myślenia, wyrabia aktywny stosunek do życia, uczy kreatywności, efektywnej komunikacji i pracy w grupie.
Wagę przedsiębiorczości pokazuje ciekawa konstrukcja myślowa. Osoba przedsiębiorcza wcale nie musi być przedsiębiorcą, czyli właścicielem firmy. Ale czy możemy sobie wyobrazić odnoszącego sukcesy przedsiębiorcę, właściciela firmy, który nie jest
