Geneza SRKNUB
Polska od przeszło 20 lat jest swoistym hubem, przyciągającym inwestycje z sektora BPO/SSC/IT. Na początku lat dwutysięcznych nasz kraj mógł się pochwalić się ponad 2 mln studentów, którzy byli znaczącym „aktywem” przy podejmowaniu decyzji lokalizacyjnych międzynarodowych koncernów. W tym okresie zmieniał się krajobraz dużych miast Polski – powstawały nowoczesne biurowce (synonim NUB), a sektor usług międzynarodowych zyskiwał na znaczeniu. Pracowity, znający języki obce kapitał ludzki był magnesem przyciągającym nowe projekty inwestycyjne, tym bardziej, jeżeli weźmie się pod uwagę różnice kosztów pracy pomiędzy Polską a krajami pochodzenia kapitału. Z biegiem lat różnice te się zmniejszały, a obsługiwane procesy stawały się coraz bardziej zaawansowane. Oznaczało to, że dotychczasowe zalety polskiego kapitału ludzkiego traciły na znaczeniu. Coraz częściej inwestorzy podejmujący decyzje lokalizacyjne stawiali na jakość kapitału ludzkiego gwarantującą sukces przedsiębiorstw.
Naturalną potrzebą rynkową, uzupełniającą ofertę edukacyjną polskich uczelni, stały się więc profesjonalne kursy i szkolenia prowadzące do nabycia odpowiednich kompetencji. Takie kursy na dużą skalę realizowała Syntea.
W szczególności należy tu wymienić kursy związane z zaawansowanymi technologicznie narzędziami służącymi do zarządzania przedsiębiorstwami (systemy informatyczne klasy ERP). Działania te były realizowane we współpracy z globalnymi dostawcami software’u, wchodzącymi na nasz rynek, a pozycja i status Syntei zostały dostrzeżone nie tylko w Polsce, ale także na rynkach międzynarodowych. Wyrazem tego było zapoczątkowanie współpracy z Aptech Ltd., globalnym dostawcą usług edukacyjnych (nabycie udziałów przez Aptech w Syntei w 2012 r.).
Dotychczasowe doświadczenie firmy Syntea obejmuje m.in. opracowanie ponad 100 modułów kompetencyjnych w obszarze IT, finansów i zarządzania; pozyskanie i realizację ponad 250 projektów, polegających m.in. na budowaniu strategicznych aliansów pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego a lokalnym biznesem, a także realizację ponad 40 projektów z uczelniami wyższymi, w tym na rzecz przygotowania studentów do pracy w sektorze NUB. Wartymi odnotowania inicjatywami są w szczególności projekty: realizowany wraz z Politechniką Częstochowską Be Creative – rozwój kadr dla sektora usług dla biznesu, z Politechniką Koszalińską – Rozwój kompetencji zawodowych studentów Politechniki Koszalińskiej, z Uniwersytetem Opolskim – Rozwój specjalistycznych kadr dla biznesu w Opolu, z Politechniką Śląską – Zabrzańskie kadry dla nowoczesnych usług oraz inne realizowane z Uniwersytetem Rzeszowskim czy Uniwersytetem Przyrodniczo-Humanistycznym w Siedlcach.
W 2019 r. Syntea jako lider konsorcjum składającego się z Politechniki Śląskiej, Uniwersytetu Opolskiego, Stowarzyszenia Aspire oraz Fundacji VCC przygotowała projekt „Sektorowa Rada ds. Kompetencji Nowoczesnych Usług Biznesowych” w odpowiedzi na konkurs PARP, mający na celu zwiększenie wiedzy o potrzebach kwalifikacyjno-zawodowych w poszczególnych sektorach gospodarki poprzez stworzenie i wsparcie funkcjonowania sektorowych rad ds. kompetencji (Działanie 2.12 Zwiększenie wiedzy o potrzebach kwalifikacyjno-zawodowych). Dotychczasowe działania przybrały zinstytucjonalizowaną formę – SRKNUB została powołana.
W ramach projektu (2019–2023) zostały zrealizowane m.in. następujące działania: organizacja 80 warsztatów dla studentów, przedstawiających potrzeby kompetencyjne sektora NUB oraz możliwości uzupełniania kompetencji za pomocą kwalifikacji rynkowych ZSK; opracowanie koncepcji modyfikacji kierunków kształcenia pod kątem potrzeb sektora NUB na 5 uczelniach oraz w 2 szkołach ponadpodstawowych (polegających m.in. na włączeniu do programu nauczania efektów uczenia poszczególnych kwalifikacji rynkowych ZSK); przygotowanie materiałów o sektorze NUB dla doradców zawodowych; realizacja wielu badań, analiz i ekspertyz; opracowanie i zgłoszenie do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji 2 kwalifikacji rynkowych dla sektora NUB oraz organizacja 16 wojewódzkich konferencji dla przedstawicieli interesariuszy sektora, w dużej mierze poświęconych także ZSK.
Rola SRKNUB w Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji
Zgodnie z ideą powołania sektorowych rad ds. kompetencji, ich działania dotyczą przede wszystkim tworzenia odpowiednich warunków do współpracy pomiędzy sektorem edukacji a rynkiem pracy (reprezentowanym przez rady poszczególnych branż).
Zdajemy sobie sprawę, że współpraca pomiędzy tymi dwoma obszarami powinna przynosić obopólne korzyści, czyli być dwukierunkowa. Uczelnia przygotowuje kadry, które posiadają odpowiednie kompetencje dla biznesu, a ten artykułuje swoje potrzeby w zakresie kompetencji na podstawie zmian technologicznych i procesowych zachodzących na rynku pracy. Zgodnie z tymi zmianami tworzona jest oferta edukacyjna. W szczególności w sektorze nowoczesnych usług biznesowych, z uwagi na olbrzymie nakłady inwestycyjne w badania i rozwój, realizowane przez korporacje technologiczne (które należą do naszego sektora), to biznes jest miejscem inkubacji nowych technologii i innowacji. Impuls zmiany powstaje w laboratoriach przedsiębiorstw, a nie na uczelniach. Dlatego tak ważny jest także kierunek współpracy: z biznesu do uczelni. Nie jest to jednak powszechna praktyka. W tym miejscu można zaryzykować nawet stwierdzenie, że korporacje posiadają kompetencje do realizowania wewnętrznego procesu szkoleniowego, zapewniającego im podaż odpowiedniego zasobu talentów. Nie jest to jednak ich tzw. core biznesu. Dlatego tak ważnym elementem ekosystemu, w którym funkcjonuje sektor NUB, są instytucje edukacyjne, specjalizujące się właśnie w dydaktyce.
Oczywiście istnieje wiele przykładów dobrej współpracy pomiędzy biznesem a uczelniami, są tworzone nowe kierunki, konsultowane są programy studiów. Jednakże wraz z przyśpieszeniem postępu technologicznego tempo zmian w programach na uczelniach nie nadąża za tym, co się dzieje w biznesie. I nawet jeśli zostaje stworzony program kształcenia, który odzwierciedla aktualne trendy, obejmuje swoim zakresem aktualne technologie czy procesy, to w momencie zakończenia cyklu kształcenia (3-letnie studia pierwszego stopnia), często się zdarza, że wiedza i umiejętności zdobyte przez absolwentów danego kierunku są już nieaktualne. Czy coś zatem można zrobić?
Kwalifikacje rynkowe ZSK ogniwem łączącym edukację z rynkiem pracy
Oczywiście w sukurs przychodzą krótkie formy kształcenia oraz możliwość nabycia kwalifikacji rynkowych w ramach ZSK, które doskonale uzupełniają tradycyjną naukę (dającą swoistą bazę) o aktualne kompetencje i umiejętności.
SRKNUB od samego początku funkcjonowania ZSK zaangażowała się w jego popularyzację, gdyż to właśnie kwalifikacje rynkowe mogą być ogniwem łączącym sektor edukacji i biznes.
Przypomnijmy, że sercem kwalifikacji rynkowych są zdefiniowane efekty uczenia się, które konstytuują dany zakres wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych. Innymi słowy, efekty uczenia się (świat sektora edukacji) są odzwierciedleniem procesów obsługiwanych/realizowanych na rynku pracy (świat biznesu). W ten sposób został stworzony wspólny mianownik tych dwóch – mimo wszystko odrębnych – światów.
Jak sama nazwa wskazuje, kwalifikacje rynkowe są tworzone przez rynek, czyli przez przedstawicieli poszczególnych branż, którzy definiują efekty uczenia pod kątem swoich konkretnych potrzeb. Dzięki temu zestawy efektów uczenia są dokładnie tym, czego potrzebuje biznes w danej chwili na podstawie aktualnych technologii oraz stopnia zaawansowania procesów realizowanych w poszczególnych branżach. Warto też dodać, że proces weryfikacji wiedzy, umiejętności i kompetencji osób przystępujących do egzaminu prowadzącego do nabycia kwalifikacji rynkowej obejmuje walidację wszystkich efektów ucznia, a nie wybranej/wylosowanej części (jak to jest często na egzaminach, np. na studiach).
Kwalifikacje rynkowe ZSK narzędziem SRKNUB
Fundacja VCC, członek konsorcjum realizującego projekt SRKNUB, zaangażowała się w proces włączania kwalifikacji rynkowych do ZSK od samego początku jego funkcjonowania. Jedną z pierwszych kwalifikacji opracowanych i włączonych na potrzeby przedsiębiorstw z sektora nowoczesnych usług biznesowych było Planowanie, tworzenie i dystrybuowanie treści marketingowych (content marketing). Włączenie nastąpiło przed pandemią COVID-19, a więc przed okresem dynamicznego wzrostu e-commerce, którego obsługa jest realizowana przez dużą liczbę podmiotów sektora NUB. W następnym okresie rada zaangażowała się w proces opracowywania kolejnych kwalifikacji rynkowych przydatnych dla sektora. W 2021 r. zakończyła się procedura włączania kwalifikacji Zarządzanie relacjami z klientem z wykorzystaniem systemu CRM, a w 2022 r. Wdrażanie i koordynowanie procesów biznesowych (Lean Office), Zarządzanie konfliktami w organizacji oraz Budowanie wizerunku pracodawcy (employer branding). Obecnie trwają prace nad „Automatyzacją procesów biznesowych” oraz bardzo ważnej z punktu widzenia sektora kwalifikacji o nazwie „Występowanie publiczne”.
Wszystkie te kwalifikacje rynkowe, w kontekście definiowania ich efektów uczenia, były przygotowywane w ścisłej współpracy z ekspertami reprezentującymi przedsiębiorstwa NUB. Dzięki temu sektor ma znaczący wkład w angażowanie się w proces przygotowywania programów kształcenia. Wiele uczelni skorzystało już z tych wytycznych (efektów uczenia się kwalifikacji rynkowych), implementując je do sylabusów (kart przedmiotów) poszczególnych zajęć tworzących ofertę edukacyjną.
W ten oto sposób studenci wyższej uczelni po opuszczeniu jej murów nie tylko posiadają dyplom, ale są także przygotowani do uzyskania kwalifikacji ZSK poprzez podejście do egzaminu walidującego efekty uczenia się. Uczelnia ma możliwość przygotowania programów kształcenia pod kątem aktualnych potrzeb rynku, a przedsiębiorstwa zyskują odpowiednich kandydatów do pracy.
O autorze:
dr Bartosz Sobotka – autor książki „Kompetencje jutra, czyli czego przyszłość będzie wymagała od naszych dzieci”. Dyrektor ds. rozwoju w firmie Syntea SA, zajmuje się integracją rynku pracy z sektorem edukacji w Polsce i krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Konsultant projektów dla sektora IT i edukacji w kontekście wdrażania idei smart city, budowy społeczeństwa 4.0 oraz dostosowania oferty kształcenia uczelni do potrzeb rynku pracy, przede wszystkim dla sektora usług dla biznesu (Business Service Sector).
Syntea SA − inicjator powstania Sektorowej Rady ds. Kompetencji Nowoczesne Usługi Biznesowe (SRKNUB), od kilkunastu lat aktywnie wspiera rozwój sektora NUB w Polsce, przygotowując kadry dla tego sektora oraz angażując się w systemowe rozwiązania umożliwiające jego dynamicz
