W świecie, w którym kompetencje pracowników mogą wędrować wraz z nimi z branży do branży, doradcy zawodowi mają do odegrania kluczową rolę. Ich porady dotyczące wyboru właściwej ścieżki kariery będą tym celniejsze, im lepiej będą znali nie tylko swoich klientów (ich predyspozycje, oczekiwania, a nawet zawodowe marzenia), ale również rynek pracy i potrzeby kompetencyjne firm i instytucji. Nie ma na razie w Polsce aktów prawnych, które wprowadzałyby standard poradnictwa zawodowego na wszystkich jego poziomach. Choć dostęp do doradztwa gwarantuje Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, to usługa ta pojawiła się obowiązkowo w szkołach dopiero w 2016 r. Najbardziej doświadczonych doradców znajdziemy wobec tego w Publicznych Służbach Zatrudnienia, tam, gdzie funkcjonowały szkolne ośrodki kariery, w poradniach pedagogiczno-psychologicznych i uczelnianych biurach karier. W instytucjach tych trwa wewnętrzny transfer wiedzy. Ogólny ich poziom nie jest jednak równy, a podejście do świadczenia usługi poradnictwa zawodowego – różne. Prawdziwe wyzwanie to włączenie środowiska doradczego w rytm stałej, efektywnej współpracy z biznesem. Tymczasem na powodzeniu takich działań zyskają wszyscy, a zwłaszcza pracodawcy i kandydaci.
Scenariusze przyszłości
Rezultaty prac partnerstwa Jobs and Skills in the Local Economy Agendy Miejskiej Unii Europejskiej, zebrane w dokumencie Action plan podkreślają konieczność pełnego wykorzystania potencjału mieszkańców. To istotna kwestia zwłaszcza w dobie niżu demograficznego. Na przykład według prognozy GUS polski rynek pracy czeka prawdziwe tąpnięcie już w 2030 r. Wiele wskazuje na to, że w tej nieodległej przyszłości wyścig o najlepszych kandydatów i najzdolniejszych absolwentów nabierze niespotykanego dotąd tempa. W tym miejscu należy podkreślić, że ze wspomnianymi oczekiwaniami lokalnymi rywalizować będą sektorowe Najprawdopodobniej do doradców trafi wówczas więcej materiałów i zachęt do rekomendowania ścieżek w określonych branżach, niż będą w stanie przyswoić, przeanalizować i po prostu zrozumieć. Dlatego dobrą współpracę i budowanie relacji warto zacząć już dziś.
Zacieśnianie współpracy
Podczas XXVII Konferencji Szkoleniowej Stowarzyszenia Doradców Szkolnych i Zawodowych RP „Poradnictwo 2020 – perspektywa doradcy i pracodawcy” (Gdańsk, 21–23 września 2017 r.) prezentowano wyniki badań przeprowadzonych na zlecenie Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. W ankiecie zapytano firmy o to, jakich doradców zawodowych potrzebują. Odpowiedź brzmiała: takich, którzy rozumieją nasze potrzeby kadrowe i kompetencyjne. PSSE postanowiła ustalić, skąd doradcy mają znać owe potrzeby firm. Zaowocowało to cyklem wizyt studyjnych dla specjalistów ds. karier. To interesujące rozwiązanie lokalne, a jak działać w skali ogólnopolskiej?
Współpracą ze środowiskiem doradczym powinny być zainteresowane wszystkie sektory, nawet jeśli obecnie nie odczuwają jeszcze niedoborów kadrowych. Odnosi się to szczególnie do takich obszarów jak komunikacja marketingowa, gdzie rekrutacje zdecydowanie częściej dotyczą stanowisk niż zawodów lub specjalności; trudno też znaleźć proste odniesienie do ról w firmach w obowiązującej „Klasyfikacji zawodów i specjalności”, stanowiącej standardowe źródło wiedzy. Ponadto nowoczesna komunikacja marketingowa nie jest połączona z jednym kierunkiem studiów i przyciąga absolwentów bardzo różnych uczelni i wydziałów. Dostrzeżono więc potrzebę nie tylko zacieśniania współpracy ze środowiskiem doradczym, ale również przygotowania materiałów, które będą opowieścią o pracy w sektorze płynącą wprost z jego serca, czyli z firm.
Ponieważ nie ma w Polsce środowiska, które skupiałoby wszystkich doradców zawodowych z każdego z obszarów (choć SDSiZ RP jest dla nich grupą reprezentatywną), pierwszym krokiem było włączenie doradców w prace Rady. Minister rozwoju powołał w jej skład sześć osób związanych z poradnictwem i instytucjami świadczącymi taką usługę, co stanowi prawie 10% wszystkich jej członków. Grupę tę uzupełnia i wspiera merytorycznie dalszych siedem osób obecnych w Komitecie Eksperckim. Stanowią one aż 30% tego gremium, co podkreśla wagę, jaką przywiązywano w czasie powstawania i rozwoju Rady do zbudowania relacji ze środowiskiem doradczym.
Wspólne zaangażowanie
Firmy z sektora najczęściej nie miały dotychczas żadnych doświadczeń we współpracy z doradcami zawodowymi, aczkolwiek należy podkreślić ich pozytywne do niej nastawienie. Ówczesny przewodniczący Rady, Marcin Olkowicz podczas konferencji „W stronę skutecznego doradztwa” (Kielce, 21 września 2022 r.) oddał to słowami: „Nie pytaj, co doradcy mogą dać sektorowi. Spytaj, co sektor może dać doradcom”. W związku z pandemią w początkowej fazie ustalanie wzajemnych możliwości i potrzeb odbywało się on-line. Przełom nastąpił podczas Kieleckich Dni Kariery w Komunikacji Marketingowej (19-21.10.2021 r.), gdy przewodniczący Rady spotkał się z doradcami ze stolicy województwa świętokrzyskiego reprezentującymi wszystkie środowiska związane z poradnictwem. Obecni zwrócili uwagę, że potrzebują materiałów napisanych językiem odległym od branżowego żargonu. Poradzili również, by już teraz zwracać się nie tylko do osób zainteresowanych karierą w sektorze, ale również do tych, którzy dotychczas nie brali takiej ewentualności pod uwagę. Tak udoskonalał się „pakiet młodzieżowy”.
Rezultaty dobre dla wszystkich
„Pakiet młodzieżowy”, który powstał na zamówienie Rady, składa się z następujących elementów:
- poradnika dla młodzieży w atrakcyjnej formie gry fabularnej (nawiązanie do odmiany RPG);
- poradnika dla nauczycieli przedmiotów zawodowych eksponującego zdiagnozowane luki kompetencyjne;
- poradnika dla doradców zawodowych uwypuklającego metody rekrutacji w sektorze i szczegółowo przedstawiającego stanowiska kluczowe zawarte w Branżowym Bilansie Kapitału Ludzkiego;
- gry na smartfony „SuperStaż”, w której gracz wciela się w postać stażysty poznającego różne stanowiska w sektorze i związane z nimi wymagania kompetencyjne, dostępnej również w wersji Edu, przeznaczonej dla nauczycieli i doradców;
„Pakiet młodzieżowy” uzupełnia siedem filmów, w których eksperci opowiadają o pracy w różnych obszarach sektora.
Źródło: Materiały SRK KM
Obecnie trwa proces upowszechniania rezultatów prac Rady z lat 2019–2022, na które składają się oprócz pakietu młodzieżowego programy studiów, raporty (m.in. „Marketingowe kompetencje przyszłości”, „Silversi w sektorze komunikacji marketingowej”, „Co przyciąga młodych. Pokolenie Z o pracy w marketingu”) i rekomendacje zmian w przepisach.
O autorze:
Zbigniew Brzeziński – lider grupy roboczej Edukacja i Kariera Sektorowej Rady ds. Kompetencji Sektora Komunikacji Marketingowej; dla Polskiego Radia Kielce prowadzi poświęcony karierze i rynkowi pracy podcast „Chwila dobrej roboty”. W latach 2017–2020 redaktor w branżowych kwartalnikach „Doradca Zawodowy” i „Doradca Kariery”. Pracuje w Miejskim Urzędzie Pracy w Kielcach. Po godzinach miłośnik wędrowania i autor opowiadań fantastycznych.
