Wpływ zmian w handlu na oczekiwane przez pracodawców kwalifikacje pracowników detalu i hurtu

Postęp technologiczny w handlu skutkuje zapotrzebowaniem firm handlowych na pracowników dysponujących nowymi kwalifikacjami. W rozwiązywaniu dylematów związanych z zatrudnieniem pomocna jest Sektorowa Rama Kwalifikacji dla Handlu, w której zawarte są przejrzyste i porównywalne opisy stanowisk pod względem wymagań kompetencyjnych.

Wyniki Miesięcznego Indeksu Koniunktury jasno wskazują, że wraz z odmrażaniem polskiej gospodarki po pandemii COVID-19 nastąpiła poprawa nastrojów przedsiębiorców w handlu. Dane sugerują, że dwukrotnie więcej firm handlowych planuje wzrost zatrudnienia (14 proc.) niż redukcję (7 proc.), a 79 proc. zamierza utrzymać poziom zatrudnienia. Analizując raport, można dojść do wniosku, że nie chodzi tylko o ilościowy wzrost zatrudnienia, ale przede wszystkim o zmianę jakościową.

Kwartalnik ZSK – pewne źródło informacji. Pobierz nowy numer!

W ślad za digitalizacją i automatyzacją procesów handlowych rosną oczekiwania firm handlowych dotyczące kwalifikacji pracowników. Dynamicznie zwiększa się również zapotrzebowanie na pracowników z umiejętnościami cyfrowymi oraz określonymi kompetencjami społecznymi.

2021 to rok zmian w handlu

Do najważniejszych zmian w handlu w Polsce , które przyspieszyła pandemia COVID-19, należą: cyfryzacja i automatyzacja procesów handlowych, rozwój e-handlu, ewolucja formatów handlu, integracja firm handlowych, rozwój nowoczesnych magazynów, w tym centrów dystrybucji i centrów logistycznych. Jak te zmiany wpłynęły na rynek?

Wzrosło wykorzystanie technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT) we współpracy z dostawcami i klientami oraz w zarządzaniu firmą handlową. Nastąpiła także automatyzacja procesów handlowych w detalu i hurcie, co pozwoliło sprawniej budować relacje firmy z otoczeniem biznesowym, łagodzić problemy kadrowe oraz zmniejszyć koszty zatrudnienia. Warunkiem rozwoju stało się zatrudnianie specjalistów do konfiguracji oraz obsługi automatyki sklepowej i magazynowej. W sieciach handlowych zaobserwowano wzrost zapotrzebowania na pracowników znających systemy informatyczne.

Rok 2021 to również okres dynamicznego rozwoju handlu internetowego, który pomógł ustabilizować sprzedaż w czasie pandemii, kompensując utracone transakcje w tradycyjnych sklepach. W tym okresie powstało niemal 8 tys. nowych e-sklepów, a co za tym idzie: na rynku poszukiwani są obecnie specjaliści od e-handlu.

Franczyza i optymalizacja łańcucha dostaw

Pod wpływem coraz silniejszej konkurencji w handlu detalicznym oraz zmiany w zachowaniu konsumentów (np. wzrost zakupów w mniejszych sklepach, zwiększone zainteresowanie zdrowym stylem życia i ochroną środowiska naturalnego) nastąpił rozwój mniejszych formatów handlu detalicznego. Silnym trendem stało się też dbanie o środowisko naturalne, przejawiające się we wzroście oferty produktów typu „bio”, „eko”, „wege”, zmniejszeniu zużycia plastiku oraz wprowadzaniu rozwiązań przyjaznych dla środowiska.

Nastąpiła również integracja firm handlowych, wśród których szczególnie popularne stały się franczyzy. Dzięki temu małe firmy uzyskały możliwość osiągania korzyści wynikających ze skali zakupów – a co za tym idzie – także lepszych warunków negocjacji z dostawcami oraz możliwości rozwoju marek własnych.

Silna konkurencja w sektorze handlu spowodowała, że sieci handlowe i firmy dystrybucyjne coraz większą wagę przywiązują do optymalizacji łańcucha dostaw. Wzmożone zainteresowanie nowoczesnymi powierzchniami magazynowymi wynika też z dynamicznie rozwijającego się sektora e-commerce.

SRK dla Handlu – pomocne rozwiązanie dla przedsiębiorców i pracowników

Zmiany w handlu skutkują powstawaniem w firmach nowych stanowisk z zupełnie nowymi kwalifikacjami. Na portalach zawierających oferty pracy pojawia się wiele ogłoszeń firm handlowych poszukujących pracowników z konkretnymi umiejętnościami cyfrowymi, komunikacyjnymi, umiejętnością kreatywnego myślenia oraz gotowością do szybkiego dostosowywania się do zmian. Przykładowo zapotrzebowanie na specjalistów od e-commerce wzrosło o 35 proc. rok do roku.

Skutki zmian w handlu są widoczne gołym okiem. Pracodawcy szukają osób na to samo stanowisko z zupełnie odmiennymi kompetencjami. Zwraca też uwagę zjawisko świadczenia pracy przez osoby mające zbyt wysokie kwalifikacje w stosunku do zajmowanego stanowiska. Prowadzi to do negatywnych konsekwencji behawioralnych, częstej zmiany pracy czy braku zaangażowania w wykonywanie powierzonych obowiązków.

W rozwiązywaniu problemów rynku pomocna jest Sektorowa Rama Kwalifikacji dla Handlu, będąca uszczegółowieniem Polskiej Ramy Kwalifikacji. W spójny sposób opisano w niej kwalifikacje funkcjonujące w tym sektorze. SRKH ujednoliciła język opisujący kompetencje i wymagania wobec kandydatów do pracy oraz stworzyła przejrzyste, porównywalne opisy stanowisk pod względem wymagań kompetencyjnych. Wpłynęła tym samym na usprawnienie procesów rekrutacji, co w sytuacji niedoboru kompetencji może motywować firmy do inwestowania w konkretne programy szkoleniowe oraz podnoszenie kwalifikacji swoich pracowników.

SRKH zrozumiale prezentuje pracownikom hierarchię i powiązania stanowisk, a także umożliwia, w bardziej przejrzysty sposób, wyznaczanie ścieżek rozwoju zawodowego. Sektorowa Rada ds. Kompetencji w Handlu, po uwzględnieniu zmian na rynku, przedstawiła 6 rekomendacji kwalifikacji – 3 z nich włączono już do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji:

Przedstawione wyżej trendy wskazują, że o rozwoju współczesnych firm handlowych w coraz większym stopniu decydować będzie umiejętność tworzenia zespołów łączących pracowników o kompetencjach twardych (technicznych) z osobami, które mają rozwinięte kompetencje miękkie, takie jak: umiejętność analitycznego myślenia i innowacyjność, kreatywność, zdolność krytycznego myślenia, umiejętność zarządzania zespołem i odporność na stres. Sprostanie nowym wyzwaniom wymagać będzie holistycznego podejścia. Powinno się ono opierać na współdziałaniu przedsiębiorców, szkół i instytucji szkoleniowych oraz organizacji społecznych na rzecz poprawy możliwości przekwalifikowania i rozwoju kompetencji pracowników, a także na popularyzacji idei uczenia się przez całe życie.

Autorka: dr Urszula Kłosiewicz-Górecka

Analityk w Zespole Foresightu Gospodarczego w Polskim Instytucie Ekonomicznym. Absolwentka Wydziału Handlu Wewnętrznego w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie (obecnie Szkoła Główna Handlowa) – tam również obroniła pracę doktorską. Ma wieloletnie doświadczenie w pracy naukowo-badawczej. Jest autorką prac i artykułów z zakresu problematyki handlu, funkcjonowania przedsiębiorstw i rozwoju sektora usług, a ostatnio – rynku pracy. Jest współautorką Sektorowej Ramy Kwalifikacji dla Handlu (SRKH) oraz przewodniczącą Sektorowej Rady ds. Kompetencji w Handlu.

 

Facebook
Twitter
LinkedIn

Pozostałe artykuły

Sojusz dla kompetencji w budownictwie

Budownictwo zajmuje bardzo ważne miejsce w  polskiej gospodarce i dlatego nieustannie potrzebuje wykwalifikowanych pracowników. Doskonale rozumie to Sektorowa Rada ds. Kompetencji w Budownictwie, której działalność można uznać za unikalne zjawisko w całej Unii Europejskiej. O budownictwie, kwalifikacjach i działalności rady rozmawiamy z Jakubem Kusem, wiceprzewodniczącym Sektorowej Rady ds. Kompetencji w Budownictwie.

Czytaj»

Narzędzia Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji wspierające rozwój kluczowych sektorów gospodarki

Zintegrowany System Kwalifikacji to zbiór rozwiązań, których celem jest integracja polskiego systemu kształcenia. Z powodu różnorodności obszarów edukacji, narzędzia tworzące ZSK muszą być dostosowywane do potrzeb konkretnych grup beneficjentów. Szczególną rolę odgrywają tutaj interesariusze sektorowi – organizacje branżowe czy izby gospodarcze – dla których tworzone są narzędzia pozwalające na efektywne korzystanie z dorobku ZSK.

Czytaj»

Sektorowe rady ds. kompetencji w służbie Zintegrowanemu Systemowi Kwalifikacji

W trakcie wieloletniej debaty na temat roli Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji zwykło się mówić, że jest on mostem łączącym edukację i rynek pracy. Do elementów zapewniających jego stabilną konstrukcję zaliczamy między innymi sektorowe rady ds. kompetencji. Aby lepiej poznać ich znaczenie, warto zastanowić się, jaką pełnią rolę – przęseł, a może podpór?

Czytaj»

Sektorowe ramy kwalifikacji na rynku pracy

Nawet najlepszej jakości kwalifikacje, odpowiadające na bieżące potrzeby gospodarki, nie spełnią swojej funkcji, jeżeli pracodawcy nie będą umieli rekrutować osób z odpowiednimi kompetencjami. Co więcej, przedsiębiorcy niejednokrotnie nie są świadomi tego, że w systemie edukacji nadawane są kwalifikacje (certyfikaty, dyplomy), których potrzebują i poszukują. To właśnie ta myśl stała u podstaw pomysłu wdrażania sektorowych ram kwalifikacji w firmach.

Czytaj»

Drinki ze słomką, czyli walidacje w okresie wakacyjnym

Wydawać by się mogło, że wakacje to czas odpoczynku i relaksu – jednak nie dla studentek Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, które zdecydowały się nabyć w tym czasie kompetencje barmańskie. Jednak zanim zaczęły shakować, stiringować, blendować, leyerować czy flamingować ulubione drinki turystów w cieniu palm czy w alpejskim kurorcie, albo przynajmniej na Krupówkach, musiały potwierdzić swoje kwalifikacje.

Czytaj»