Co to jest mediacja sądowa?
Mediacja sądowa to metoda rozwiązywania sporu, w której uczestniczą strony konfliktu oraz mediator, czyli neutralna osoba wspomagająca osiągnięcie porozumienia. Tę możliwość można zastosować we wszystkich sprawach, w których kodeks postępowania umożliwia zawarcie ugody. Odsetek spraw skierowanych do mediacji nie jest wysoki (raptem 1,25% spraw w 2019 r.), ale z roku na rok rośnie liczba spraw rozwiązywanych przy wsparciu profesjonalnego mediatora. Wynika to przede wszystkim ze względów praktycznych – rozstrzygnięcia poza salą sądową są tańsze i szybsze.
Jaka jest rola mediatora w dojściu do porozumienia?
Mediacje sądowe mają na celu zmobilizowanie stron konfliktu do wysłuchania swoich potrzeb i wypracowania satysfakcjonującego rozwiązania. W odróżnieniu od sprawy sądowej oraz arbitrażu uczestnicy mediacji mają wpływ na ustalenie warunków rozwiązania sporu – mediator nie narzuca rozwiązań, lecz nadzoruje przebieg rozmów, aby zmierzały one do pogodzenia stron konfliktu. Do zadań moderatora należy:
- ustalenie zasad i przebiegu postępowania mediacyjnego,
- zapewnienie warunków umożliwiających podjęcie rozmów,
- umożliwienie stronom konfliktu wyrażenia swoich oczekiwań i wysłuchania potrzeb,
- nadzór nad przebiegiem mediacji.
Mediator powinien mieć wiedzę z zakresu komunikacji, aby umożliwić stronom konfliktu warunki do polubownego rozwiązania sporu. Oprócz tego powinien umieć budować wzajemne zrozumienie i wygaszać emocje towarzyszące długim dyskusjom. Ta wiedza jest szczególnie istotna w przypadku spraw rodzinnych dotyczących tak wrażliwych ustaleń jak rozstanie, podział majątku, sposób wykonywania władzy rodzicielskiej czy alimenty.
Kto może zostać mediatorem sądowym w sprawach rodzinnych?
Aby zostać mediatorem sądowym, należy spełnić warunki sprecyzowane w Kodeksie postępowania cywilnego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, mediacje mogą być prowadzone wyłącznie przez wykwalifikowane osoby wpisane na listę stałych mediatorów prowadzoną przez prezesów sądów okręgowych. Warto zauważyć, że przepisy nie wskazują wprost, jakie powinny być kwalifikacje mediatora sądowego – w Kodeksie postępowania cywilnego widnieją jedynie następujące wymagania:
- pełna zdolność do czynności prawnych;
- brak statusu sędziego;
- posiadanie wiedzy i umiejętności w zakresie prowadzenia mediacji;
- wiek powyżej 26 lat;
- znajomość języka polskiego;
- brak prawomocnego wyroku za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;
- wpis na listę stałych mediatorów.
Deregulacja zawodu nie oznacza jednak, że praca na tym stanowisku jest dostępna dla każdego. Wpis na listę stałych mediatorów odbywa się na wniosek organizacji pozarządowej lub uczelni, które we własnym zakresie weryfikują wiedzę i umiejętności kandydata. Najprostszą drogą do spełnienia tego warunku jest uzyskanie kwalifikacji do prowadzenia mediacji sądowych i pozasądowych w sprawach rodzinnych.
Dzięki Zintegrowanemu Systemowi Kwalifikacji możesz uzyskać certyfikat poświadczający gotowość do pełnienia misji mediatora sądowego. Więcej informacji nt. kwalifikacji “prowadzenie mediacji sądowych i pozasądowych w sprawach rodzinnych“.
Jak zdobyć kwalifikacje mediatora sądowego?
Każda instytucja certyfikująca prowadzi własną procedurę weryfikacji wiedzy kandydatów na mediatorów sądowych. Najczęściej, aby zdać egzamin, należy wziąć udział w kursie przygotowującym do certyfikacji – nie ma jednak szczegółowych wytycznych regulujących m.in. liczbę godzin kursu ani zakresu materiału. Certyfikat można uzyskać także w toku walidacji, czyli poprzez przystąpienie do egzaminu (bez konieczności odbycia kursu). Egzaminy kwalifikacyjne prowadzone są przez instytucje certyfikujące wskazane przez Ministerstwo Sprawiedliwości, natomiast na kandydatów czekają dwa zadania: część teoretyczna (test) oraz praktyczna (symulacja mediacji sądowej). Aby uzyskać kwalifikację zawodową, należy otrzymać pozytywną ocenę z obydwu części egzaminu.
Mapa kwalifikacji ZSK. Wybierz branżę i zdobądź certyfikat
