Co to są kwalifikacje?
Bardzo wiele zawodów i stanowisk pracy wymaga od pracowników określonych kwalifikacji. Innymi słowy: żeby być np. stolarzem, lekarzem albo specjalistą ds. social mediów, musimy wiedzieć i umieć wszystko to, co przy wykonywaniu danego zawodu jest niezbędne. Nasze kwalifikacje powinien potwierdzić dokument, np. świadectwo ukończenia odpowiedniej szkoły, dyplom, certyfikat. Zdobycie niektórych kwalifikacji trwa długo, np. lekarzem można zostać dopiero po ukończeniu studiów lekarskich i pomyślnym zdaniu egzaminu państwowego. Inne kwalifikacje można zdobyć znacznie szybciej. Kwalifikacje są ważne, bo – zwłaszcza te potwierdzone odpowiednim dokumentem – dają nam możliwość wykonywania określonej pracy. W odróżnieniu od kompetencji kwalifikacje są zerojedynkowe, tzn. albo się je posiada, albo nie.
Czym są kompetencje?
Kompetencje to również pewne umiejętności, z których część jest wrodzona, część może być nabywana lub ćwiczona. Nie odnoszą się jednak do konkretnego zawodu, lecz są znacznie szersze. Niektóre bardzo się przydają do wykonywania jakiejś pracy, albo są w niej wręcz niezbędne. Wiele z nich możemy określić jako cechy charakteru, osobowości albo wrodzone zdolności, które jednak – nawet jeśli nie są naszą mocną stroną – możemy rozwijać lub ćwiczyć. Właśnie te nazywane są kompetencjami miękkimi, ponieważ, w odróżnieniu od kwalifikacji, można je posiadać w pewnym stopniu. Miękkie są również dlatego, że ciężko nauczyć się ich w szkole czy na kursie (choć niektóre z nich tak, wielu też uczymy się mimochodem, np. tylko przez sam fakt chodzenia do szkoły). W życiu zawodowym kompetencje miękkie są jednak równie ważne jak kwalifikacje.
Kompetencje miękkie
Zaliczamy do nich np. te, które pomagają funkcjonować w społeczeństwie, czyli: komunikatywność, empatia, umiejętność rozwiązywania konfliktów, budowania relacji, współpracy w grupie. Dzięki innym kompetencjom możemy być cenieni jako dobrzy pracownicy. Są to m.in.: zaangażowanie w powierzone zadania, dobra organizacja pracy, terminowość, kreatywność czy umiejętność delegowania zadań. Kompetencje menedżerskie to m.in. efektywne zarządzanie zespołem, umiejętność szybkiego podejmowania decyzji, motywowania pracowników czy zdolności prezentacyjne.
Przeczytaj: Jak rozwijać kompetencje społeczne?
Kwalifikacje i kompetencje w zawodzie
Kwalifikacje można zdobyć na drodze edukacji formalnej (np. w szkole, na uczelni), pozaformalnej (np. kursy, szkolenia) oraz poprzez uczenie się nieformalne (np. samodzielnie w domu, rozwijanie własnych zainteresowań, uczenie się od kogoś).
Efektem ukończenia studiów jest uzyskanie dyplomu, a po przebytym kursie możemy uzyskać certyfikat. Pozwalają one szukać pracy w danym zawodzie, bo pracodawca często szuka osób z określonymi kwalifikacjami. A co zrobić, jeśli mamy wiedzę, umiejętności i kompetencje potrzebne do wykonywania jakiejś pracy, ale nie mamy żadnego dokumentu, który to potwierdzi?
Warto zajrzeć na stronę Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji. Znajdziemy tam stale aktualizowany spis kwalifikacji z bardzo wielu branż. Do każdej kwalifikacji dołączony jest opis: co trzeba wiedzieć i umieć, żeby mieć daną kwalifikację oraz to, gdzie i w jaki sposób można ją formalnie potwierdzić. Nie jest przy tym istotne, w jaki sposób nabyliśmy wiedzę, skąd mamy umiejętności. Jeśli potrafimy je potwierdzić i udowodnić, możemy starać się o certyfikat. Nabyty dzięki ZSK certyfikat będzie ceniony nie tylko w kraju, ale i w całej UE.
Bardzo wiele kwalifikacji można nabyć, kończąc kurs lub ucząc się samodzielnie. Warto jednak pamiętać, że niektóre kwalifikacje wymagają konkretnej ścieżki edukacyjnej. Przykładowo kierowca zawodowy musi posiadać prawo jazdy wybranej kategorii, a psycholog dyplom ukończenia studiów magisterskich z psychologii.
