Zintegrowany System Kwalifikacji w sposób szczególny kierowany jest do środowisk branżowych, ma im pomagać w wytyczaniu kierunków na przyszłość, określaniu zapotrzebowania na umiejętności, kompetencje i kwalifikacje oraz w wypełnianiu luk kompetencyjnych. Naszym zadaniem jest wspieranie branż w znalezieniu optymalnych rozwiązań związanych ze stojącymi przed branżą wyzwaniami. W tym celu uważnie wsłuchujemy się w głos branż i podążamy za nimi, bo to właśnie przedstawiciele środowisk, będąc codziennie w centrum wydarzeń dotyczących ich specjalizacji, wiedzą najlepiej, czego im w danym momencie potrzeba oraz jak i gdzie rozłożyć akcenty.

Konferencja „Kompetencje w branży mechanicznej – dziedzina spawalnictwo w kontekście Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji”, która odbyła się w środę, 10 kwietnia 2024 r., w Kielcach, była pierwszą z cyklu dziewięciu zaplanowanych przez Zespół ds. Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji konferencji branżowych. 

Doświadczenia i wyzwania branży spawalniczej

Szczególną uwagę poświęciliśmy kwestiom kompetencji w branży, badaniom rynku pracy, zapotrzebowaniu na wyspecjalizowaną kadrę. Przybliżyliśmy interesariuszom możliwości wsparcia oferowanego przez Instytut Badań Edukacyjnych. Program wypełniły nie tylko ciekawe prelekcje ekspertów, ale także dwa panele: tematyczny i dyskusyjny, które dotyczyły wyzwań w dziedzinie spawalnictwa oraz aktualnych potrzeb kompetencyjnych definiowanych przez pracodawców.

Zaproszeni goście dzielili się swoimi codziennymi doświadczeniami. Wskazywali na wyzwania, jakie napotyka szkolnictwo branżowe i zawodowe, zwłaszcza w tak wysoko specjalizowanej dziedzinie, jaką jest spawalnictwo. To nie tylko potrzeba (i konieczność) dostosowania oferty edukacyjnej do zapotrzebowania ze strony biznesu, czy podążania za nowoczesnymi trendami i rozwiązaniami technologicznymi, aby wypuszczać na rynek fachowców najwyższej klasy. To również koszty, jakie się z tym wiążą: wyposażenie szkół, prowadzenie zajęć praktycznych, inwestowanie w rozwój zawodowy kadry kształcącej młodzież. I – to trzeba ponownie podkreślić – zapotrzebowanie na wsparcie środowiska branżowego, tak aby łączyć przedstawicieli szkół, przedsiębiorstw i rozmaitych instytucji – zarówno branżowych, jak i tych zajmujących się rozwojem i wspieraniem rynku pracy. Jednym z najważniejszych zadań jest stworzenie platformy wymiany potrzeb, myśli, pomysłów i dobrych praktyk. Ma to być przestrzeń do nawiązywania kontaktów i do wzajemnej inspiracji. Dzięki temu przyczyniamy się do wspierania edukacji i angażowania w edukację również lokalnych pracodawców, a kwestia możliwie doskonałego kształcenia fachowców z różnych dziedzin staje się ważna dla wszystkich stron.

Działania IBE na rzecz środowisk branżowych 

Organizujemy spotkania, podczas których przedstawiamy poszczególne elementy Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji. Wyjaśniamy zasady Polskiej Ramy Kwalifikacji (PRK), która nie tylko jest układem odniesienia dla kwalifikacji nadawanych w Polsce, ale również w innych krajach Unii Europejskiej. Prezentujemy sektorowe ramy kwalifikacji, które – jako odpowiedź na deregulację w wybranych branżach – umożliwiają tworzenie standardów dotyczących zatrudnienia, bez potrzeby tworzenia nowych regulacji. Omawiamy też metody walidacji, certyfikacji i nabywania kwalifikacji oraz zagadnienia związane z opisem kwalifikacji sektorowej; tłumaczymy Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji. A przede wszystkim – prezentujemy informacje na temat oferowanych przez nas form wsparcia dla Branżowych Centrów Umiejętności.

W czasie spotkań przypominamy również, że – ponieważ żyjemy w czasach dynamicznych zmian – zakończenie edukacji formalnej nie powinno być końcem nauki. Kto się nie rozwija, ten się de facto cofa. Z tego powodu ważne jest propagowanie i wspieranie idei uczenia się przez całe życie. Trzeba przy tym kłaść nacisk na zrozumienie, że pojęcie uczenia się nie jest jednoznaczne z wracaniem co jakiś czas do szkoły lub na uczelnię. Uczyć się możemy zawsze i wszędzie. I tak naprawdę każdy z nas robi to każdego dnia, zdobywając nowe doświadczenia i dowiadując się nowych rzeczy. Wiele z tych nowych umiejętności można potwierdzać w ramach ZSK i uzyskać wiarygodny certyfikat.

Dla środowisk branżowych ZSK jest bardzo ważny, ponieważ są w nim gromadzone kwalifikacje, które można nabyć na różne sposoby. Są tam te, które potwierdzają wiedzę, umiejętności i kompetencje zdobyte na drodze edukacji formalnej, jak również te, które możemy uzyskać w ramach edukacji nieformalnej i pozaformalnej. Każda z tych kwalifikacji może być przydatna na nieustannie zmieniającym się rynku pracy . Dlatego też kształcenie fachowców musimy opierać na dwóch filarach – na formalnym kształceniu branżowym i na specjalistycznych kwalifikacjach włączonych do ZSK w ramach odpowiedzi na zapotrzebowanie branż, przemysłu, pracodawców. Tylko w ten sposób będziemy radzić sobie ze zmianami jako kraj, realnie przygotowując pojedynczych młodych ludzi do otoczenia, w którym nie tylko zmiana pracy, ale również zmiana branży będzie normalnością.

Tym właśnie jest Zintegrowany System Kwalifikacji. To nowoczesna odpowiedź na zmiany zachodzące na rynku pracy i w gospodarce oraz rozwiązanie wspierające rozwój kapitału ludzkiego w Polsce i ideę uczenia się przez całe życie. Jednak żadne tego typu przedsięwzięcie nie powiedzie się bez współpracy poszczególnych uczestników. Z tego powodu tak wielki nacisk kładziemy nie tylko na wsparcie „techniczne”, ale także na ułatwianie nawiązywania kontaktów, łączenie różnych środowisk, rozpoczynanie i moderowanie dyskusji na tematy ważne dla branż, wreszcie na wspólne wskazywanie najważniejszych wyzwań i szukanie dla nich rozwiązań.

Prelegentami konferencji byli przedstawiciele Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Kielcach, którzy zaprezentowali realizowane i planowane działania i projekty, mające na celu wsparcie rozwoju kształcenia zawodowego i uczenia się w miejscu pracy.

Nacisk na fachowość, wiedzę i rozwój umiejętności

Konferencja branżowa nie byłaby pełna bez sesji przeznaczonej na omówienie zagadnień fachowych. Był to panel tematyczny „Wyzwania dla spawalnictwa”. Ta część wydarzenia była poświęcona zagadnieniom specjalistycznym i innowacjom w dziedzinie spawalnictwa. Prelekcje wygłosiły uznane autorytety w branży – wykładowcy akademiccy i przedstawiciele organizacji branżowych. Podkreślali oni, że ze względu na złożoność zagadnień związanych z dziedziną spawalnictwa i samym procesem spawania, dużą wagę należy przykładać do kształcenia i doskonalenia fachowców.

Przestrzeń do dyskusji, wymiany doświadczeń oraz do budowania relacji

Konferencję zakończył panel dyskusyjny „Spawalnicze horyzonty: dyskusja o kompetencjach, kwalifikacjach i edukacji”. Jego uczestnicy rozmawiali o kompetencjach, kwalifikacjach i edukacji w kontekście branży spawalniczej. Wspólnie poszukując dróg rozwoju, podkreślili wagę kształcenia zawodowego i branżowego oraz konieczność zacieśnienia współdziałania szkół i przedsiębiorców. Niezbędne bowiem jest dopasowywanie oferty edukacyjnej do zapotrzebowania rynku pracy. Dzięki takiej ścisłej współpracy pomiędzy edukacją a biznesem rynek otrzyma fachowców, jakich potrzebuje. Z kolei młodzież dopiero rozpoczynająca swoje życie zawodowe zostanie wyposażona w poszukiwane aktualnie kwalifikacje oraz w narzędzie, jakim jest świadome uczenie się przez całe życie. Oznacza to, że placówki edukacyjne, uczniowie i pracownicy będą bardziej elastyczni, jeśli chodzi o dopasowywanie się do aktualnych trendów gospodarczych i technologicznych. Pomoże to w zniwelowaniu luk kompetencyjnych. Jednocześnie młodzi ludzie będą mieć więcej możliwości praktycznej nauki zawodu. Dodatkowo, biznes w takiej ścisłej współpracy ze szkołami branżowymi i zawodowymi dostrzega szansę na „wykształcenie sobie” potrzebnych fachowców oraz rozwijanie, poszerzanie i doskonalenie umiejętności pracowników. 

Co dalej?

To ważne, żeby zapoczątkowany na konferencji dialog rozwinął się w konkretne działania. Dlatego nasza rola – Zespołu ds. ZSK i Instytutu Badań Edukacyjnych – nie kończy się wraz z zakończeniem konferencji. Stworzenie platformy do dyskusji i wymiany doświadczeń to dopiero początek drogi do udoskonalania współpracy pomiędzy dziedziną edukacji a sferą biznesu. Działamy regionalnie i lokalnie, więc zapewne będziemy wracać z dalszą ofertą wsparcia do zainteresowanych.

Konferencja „Kompetencje w branży mechanicznej – dziedzina spawalnictwo w kontekście Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji”, była pierwszym tego typu spotkaniem z planowanego przez nas cyklu. Dzięki obecności regionalnych ekspertów ds. ZSK w lokalnych środowiskach branżowych możliwe będzie kontynuowanie tych działań. Konferencja w Kielcach zgromadziła liczne grono słuchaczy – przybyło blisko 80 osób. To dla nas ważny sygnał, że branże potrzebują takich spotkań i gotowe są podjąć dialog dotyczący kompetencji i kwalifikacji spoza systemu oświaty i szkolnictwa wyższego. Dodaje nam to również zapału do pracy przy kolejnych konferencjach, tak aby miały dla wszystkich uczestników jak największą wartość. Już dziś zapraszamy na kolejne edycje, o których będziemy informować m.in. w naszych mediach społecznościowyc.