W wydarzeniu wzięły udział wszystkie grupy  interesariuszy Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji, przedstawiciele m.in. : ministra koordynatora, ministrów właściwych, Instytutu Badań Edukacyjnych, Instytucji Certyfikujących, Sektorowych Rad ds. kompetencji, Podmiotów Zewnętrznego Zapewniania Jakości, organizacji pracodawców, Branżowych Centrów Umiejętności oraz szkół ponadpodstawowych i uczelni wyższych. Stacjonarnie i wirtualnie w konferencji wzięło udział łącznie prawie 300 uczestników.

Przestrzeń do dyskusji oraz wymiany doświadczeń

Swoiste forum wymiany doświadczeń zostało podzielone na 4 główne panele. Podczas pierwszego z nich, zatytułowanego „Wyzwania i perspektywy rozwoju Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji”, poruszono kwestię obecnych oraz pożądanych relacji między podmiotami zaangażowanymi w funkcjonowanie ZSK. Warto przypomnieć, że poszczególnych interesariuszy ZSK, rodzaje zależności pomiędzy nimi oraz ogólny zakres ich współpracy określa ustawa, jednak skala oraz forma tych relacji mogą być różne.  Kluczową rolę w ułatwianiu przepływu informacji, wymiany wiedzy oraz doświadczeń pomiędzy uczestnikami procesu włączania kwalifikacji do ZSK odgrywają przedstawiciele ministrów właściwych oraz Instytut Badań Edukacyjnych.

Podczas następnego panelu uczestnicy konferencji mogli zapoznać się z doświadczeniami z procesu walidacji Instytucji Certyfikujących. Spostrzeżenia różnego typu organizacji – szkół branżowych, przedsiębiorców, organizacji i stowarzyszeń branżowych – ukazały spojrzenie  IC na proces walidacji. Szczególnie interesujące były doświadczenia związane z organizacją walidacji – wyborem miejsca, rekrutacją chętnych oraz pozyskiwaniem finansowania. Podczas konferencji poruszono również temat Sektorowych Ram Kwalifikacji, które zaprezentowano jako istotne narzędzie, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji.

Od projektu do stałego zadania

Celem konferencji były nie tylko podsumowanie dotychczasowych działań i wymiana doświadczeń, lecz także dyskusja dotycząca – wyzwań oraz perspektyw rozwoju Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji. Wydaje się, że zamysłem wszystkich podmiotów zaangażowanych w ZSK jest nadanie mu w najbliższej przyszłości charakteru „samopodtrzymującego”. Zintegrowany System Kwalifikacji działa od samego początku w trybie projektowym – jest to w pełni zrozumiałe w pierwszej fazie rozwoju, gdzie zewnętrzne finansowanie oraz dodatkowe wsparcie są nie tylko wskazane, lecz często niezbędne. Wydaje się jednak, że celem wszystkich instytucji zaangażowanych w działania na rzecz ZSK powinno być nadanie mu takiej formy, w której zewnętrzne finansowanie nie będzie potrzebne. Częściowo  już się to stało – np. ministrowie właściwi przyjęli obowiązki związane z ZSK jako nowe zadania własne, bez dodatkowego finansowania (choć wiem, że nie we wszystkich ministerstwach to rozwiązanie zostało przyjęte z radością).

Promocja, promocja, promocja

Wciąż w  sferze życzeń pozostaje to, aby zmienił się tryb korzystania przez uczestników systemu z walidacji. Obecnie podchodzą do niej zazwyczaj osoby uczestniczące wcześniej w szkoleniu, w którym wzięły udział, ponieważ zostały zainspirowane i sfinansowany przez źródła zewnętrzne. Prawdziwym symptomem w pełni dojrzałego systemu będą osoby potwierdzające swoje kwalifikacje z własnej inicjatywy i za własne pieniądze. Ale żeby tak się stało, system wymaga ogromnej promocji skierowanej przede wszystkim do pracodawców, którzy chcieliby respektować certyfikaty ZSK. 

Warto przy tym wspomnieć o kontekście: co jakiś czas w mediach przetacza się dyskusja o niskim poziomie kształcenia w wybranych szkołach lub na uczelniach. Zintegrowany System Kwalifikacji ma szansę wypracować swoją markę jako rzetelnego, wiarygodnego źródła potwierdzającego wiedzę i umiejętności danego pracownika. Wierzę, że w przyszłości certyfikat ZSK będzie traktowany jako gwarancja jakości, ale żeby tak się stało, wszyscy interesariusze systemu muszą wspólnie dbać o jego rozwój. Co naturalne, większego zainteresowania certyfikatami ZSK wśród pracodawców można się spodziewać początkowo w sektorach, które wymagają publicznego finansowania lub mają związek z odpowiedzialnością za innych (np. sport, edukacja, zdrowie), gdzie podmioty nadzorujące lub finansujące realizację pewnych zadań mogłyby promować posiadanie certyfikatów ZSK wśród zatrudnionych osób. Głęboko jednak wierzę, że nawet w tak „wolnorynkowych” działach jak gospodarka czy budownictwo jest to możliwe i ma sens.

Wspomnień czar

Miłym akcentem konferencji było przywołanie dotychczasowych efektów pracy Wydziału Kwalifikacji MRiT, który ze względu na zmiany organizacyjne dokonujące się na przestrzeni lat zajmował się kwalifikacjami z aż czterech działów: gospodarki, budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa, turystyki, a także pracy. Łącznie dało to ponad 170 wniosków o włączenie kwalifikacji do ZSK, a liczba ta cały czas rośnie. Warto przypomnieć, że Ministerstwo Rozwoju i Technologii dotychczas włączyło do ZSK najwięcej kwalifikacji spośród wszystkich resortów, za co każdy z pracowników wydziału został wyróżniony przez Instytut Badań Edukacyjnych w grudniu 2023 r.