[ilustracja: Canva]
Od transformacji ustrojowej trwa w Polsce prawdziwy boom na edukację. Dyplom ukończenia studiów zaczął być uważany za pewną przepustkę do lepszego życia, ciekawszej pracy i większych zarobków. Niestety, nie zawsze działa to tak, jak byśmy sobie wyobrażali: żeby być konkurencyjnym, trzeba skończyć odpowiednie studia, na dobrej uczelni, z wysokim wynikiem i – co bardzo ważne – umieć coś „ponad”. Dlatego tak ważne jest uczenie się przez całe życie i poszerzanie swojej wiedzy nie tylko na drodze edukacji formalnej.
Ale na rynku pracy istnieje też drugie zjawisko, hamujące rozwój zawodowy osób (a czasem po prostu uniemożliwiające zdobycie pracy), które posiadają różnorakie kompetencje, ale nie mogą pochwalić się dyplomem przynajmniej licencjata. To zjawisko nazywane jest „papierowym sufitem”.
Jak możemy przeczytać na stronie Tear the Paper Ceiling:
„Ponad 70 milionów pracowników w Stanach Zjednoczonych nie posiada wyższego wykształcenia – to połowa siły roboczej. Do niedawna osoby te, znane obecnie jako STARs (Skilled Through Alternative Routes*), zapewniały firmom niezawodny dopływ wykwalifikowanych talentów. W zamian za to, firmy zapewniały STARs ścieżkę do wyższej mobilności ekonomicznej. STARs i firmy razem budowały kwitnącą gospodarkę, z której obie strony czerpały korzyści.”
„Obecnie STARs i firmy, które poszukują ich umiejętności i doświadczenia, znajdują się po przeciwnych stronach niewidzialnej bariery – papierowego sufitu – oddzieleni ekranami stopni naukowych, algorytmami, stereotypami, a nawet sieciami zawodowymi. Rezultatem jest poważny spadek mobilności STARs, któremu towarzyszy poważny niedobór talentów, ponieważ firmy walczą o obsadzenie milionów miejsc pracy XXI wieku wykwalifikowanymi talentami.”
* wykwalifikowani / posiadający umiejętności dzięki alternatywnym ścieżkom [edukacji, uczenia się]
W latach 2012-2019 na 69% nowych miejsc pracy wymagano posiadanie tytułu licencjata lub wyższego. Czyli tylko 31% nowych miejsc pracy było dostępnych dla STARs, czyli dla połowy osób aktywnych zawodowo. Jak to możliwe? Problem wynika stąd, że aż 90% dużych firm korzysta z jakiejś formy zautomatyzowanego systemu do sprawdzania CV. Systemy te filtrują spływające aplikacje, odrzucając już na początku ok. połowy wszystkich zgłoszeń, ponieważ nie pasują one do algorytmu. Okazuje się też, że ponad 60% pracodawców odrzuciło kandydatów, którzy w innych okolicznościach posiadaliby odpowiednie kwalifikacje, tylko dlatego, że nie posiadali tytułu licencjata.
Wbrew pozorom, sytuacja ta nie jest problemem wyłącznie dla pracowników, choć oznacza dla nich szereg realnych kłopotów, niedogodności i niesprawiedliwości: od trudności ze znalezieniem pracy w ogóle, poprzez niższe zarobki po niemożność awansowania i prowadzenia swojej kariery w wybranym przez siebie kierunku. „Papierowy sufit” dla firm jest samoograniczeniem, powoduje utratę potencjalnych pracowników, którzy – pomimo braku „papierka” – posiadają wymagane kwalifikacje i – gdyby nie zostali już na wstępie odrzuceni ze względu na bezsensowne ustalenia – stanowiliby cenną składową firmy.
Zintegrowany System Umiejętności, poprzez swoją filozofię wspierania uczenia się przez całe życie, pomaga zwalczać takie krzywdzące stereotypy. Edukacja formalna (w tym studia) to tylko jedna ze ścieżek zdobywania wiedzy i umiejętności. Naturalnie są dziedziny, w których trudno będzie próbować robić karierę bez dyplomy akademickiego, np. medycyna czy prawo. Z drugiej strony szereg umiejętności i wiele wiedzy można zdobyć na inne sposoby: ucząc się samemu, od innych, uprawiając hobby, korzystając z zasobów internetu, z książek itp. Warto takie umiejętności potwierdzić formalnie w ramach ZSK, zdobywając odpowiedni certyfikat. Ktoś mógłby powiedzieć, że to też „papierek”. W pewnym sensie to prawda. Warto jednak pamiętać, że proces walidacji polega na sprawdzeniu efektów uczenia, co potem umożliwia (dla pracodawców) możliwość dużo łatwiejszego i bardziej obiektywnego porównania kwalifikacji.
#FunduszeUE
