„Każdy zatem proces produkcyjny, wytwórczy (biznesowy, pozabiznesowy) ochrony zdrowia, życia, mienia wymaga dla swojego urzeczywistnienia określonych zasobów dostępnych w odpowiedniej ilości, w odpowiednim czasie, miejscu” – pisze prof. Mirosław Chaberek. To właśnie uświadomienie sobie wszechobecności procesów logistycznych powinno być początkiem zmiany myślenia w kierunku zielonej logistyce i kształtowania zrównoważonej gospodarki. A z pewnością tej zmiany potrzebujemy.

Co polskie firmy wiedzą o ESG?

ESG „to skrót od Environmental, Social and Governance, który odnosi się do trzech kluczowych grup czynników: środowiskowych, społecznych i ładu korporacyjnego, branych pod uwagę przy analizie zrównoważonego rozwoju oraz wpływu przedsiębiorstwa” – wskazują autorzy publikacji Fundacji Instytut Przedsiębiorczości Społecznej. Większej świadomości w zakresie zrównoważonej gospodarki, raportowania oraz strategii ESG potrzebują zarówno decydenci, jak i przedsiębiorcy. Jest to bardzo ważne, ponieważ wymogi związane z raportowaniem niefinansowym i oceną zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw będą dotyczyć coraz większej liczby podmiotów, rzutując na ich codzienne funkcjonowanie i konkurencyjność. Niestety, obecnie poziom tej świadomości jest dość niski. Jak wynika z raportu „Koszty i wyzwania ESG” wydanego przez Polskie Stowarzyszenia ESG:

• ponad 53% badanych firm nigdy nie słyszało o ESG,
• jedynie 10% badanych firm brało udział w szkoleniach poświęconych problematyce ESG, 
• 28% badanych firm stosuje rozwiązania ESG.

To bardzo poważny problem, biorąc pod uwagę znaczenie tego zagadnienia i jego rosnące przełożenie na konkurencyjność gospodarczą. Badanie branży logistycznej „European Logistics and Supply Chain Sustainability Report 2023” przeprowadzone przez Panattoni, kancelarię HFW i firmę Analytiqa wskazuje, że:

• 32% firm uwzględnia cele ESG w umowach z kooperantami w łańcuchu dostaw,
• 45% korporacji jest w stanie płacić średnio o 7% więcej za produkty i usługi oferowane przez dostawców o neutralnej emisji węglowej,
• 72% firm uwzględnia w przetargach cele ESG. 

Co można zyskać dzięki ESG?

Ewolucja w stronę zielonej logistyki jest wymuszana przez szereg instytucji, konsumentów i regulatorów. Ten kierunek zmian jest nieunikniony. Dostosowanie struktury i procesów w organizacji do wymagań ESG należy potraktować więc nie jako koszt, lecz jako niezbędną inwestycję w długoterminową konkurencyjność. 

Jakie są zatem plusy wdrażania ESG w firmach? Pierwszym plusem jest zwiększenie konkurencyjności i efektywności przedsiębiorstwa. Działania na rzecz efektywniejszego wykorzystania zasobów i ograniczenia energochłonności mogą być przykładem wzmocnienia konkurencyjności. Firmy, które szybko dostrzegą możliwość skorzystania z licznych      instrumentów finansowania tej transformacji, mogą uzyskać przewagę nad konkurencją. Także jakość zatrudnianych kadr może przyczynić się do wzrostu przewagi konkurencyjnej. Odpowiednie ułożenie „G” – governance, czyli ładu organizacyjnego (elementu tworzącego      skrót ESG), pozwala na przyciągnięcie lepszej jakości kadr, zwiększenie ich zaangażowani i utożsamienia z celami przedsiębiorstwa.

Kolejnym aspektem jest zależność finansowania od ESG. Coraz więcej banków uwzględnia kryteria zrównoważonego rozwoju w swoich decyzjach kredytowych. Dostosowanie się do wymogów ESG to sposób na tańsze i łatwo dostępne finansowanie.

Następnym pozytywem jest wzmacnianie wizerunku przedsiębiorstwa i podążanie za oczekiwaniami klientów. Jak wynika z raportu „Sustainability: The European Story” 42% polskich konsumentów jest skłonnych zapłacić więcej za produkt bardziej ekologiczny.  Społecznie odpowiedzialna firma łatwiej pozyskuje lojalnych klientów oraz łatwiej utrzymuje klientów, których już pozyskała. Jest to ważne z punktu widzenia oszczędności, ponieważ – jak wskazuje Jill Griffin w książce „Customer Loyalty: How to Earn It, How to Keep It” – pozyskanie nowego klienta kosztuje przedsiębiorstwo średnio sześć razy więcej niż utrzymanie klienta już zdobytego. To jedynie część korzyści, które skrywa zielona logistyka, będąca dotychczas w znacznym stopniu „błękitnym oceanem” – niespenetrowanym, rosnącym rynkiem stwarzającym szanse dla wielu przedsiębiorstw. 

Wyzwania

Poważne zmiany w licznych procesach dotyczących każdej naszej codziennej aktywności wymagają ogromnych nakładów. Przejście na zieloną logistykę nie będzie ani łatwe, ani tanie.  Niskoemisyjne technologie wymagają ogromnej podaży pierwiastków takich jak lit, kobalt czy miedź, które są używane w produkcji baterii czy turbin wiatrowych. Wyzwaniem są także kwestie organizacyjne, związane m.in. z budową infrastruktury elektromobilności – bez tego nie nastąpi elektryfikacja transportu drogowego.

Z pewnością problemem jest także tempo narzucone przez regulatorów, przede wszystkim Unię Europejską – wiele przedsiębiorstw sektora logistycznego nie jest organizacyjnie przystosowanych do tempa wdrażania zmian. Ostatnią kwestią są koszty działalności i powiązane z nimi ceny oferowanych usług – to one w największym stopniu decydują o konkurencyjności, a obecnie zielone usługi przegrywają tę walkę. Tutaj regulatorzy ma wiele możliwości, by podnieść konkurencyjność cenową zielonych rozwiązań.