AKTUALNOŚCI
Czego chcą pracownicy?
Wciąż najważniejszą kwestią dla pracowników jest płaca. Warto jednak zauważyć, że pośród wskazań znajdują się również kwestie dotyczące rozwoju czy szkoleń.
Kto uczy się polskiego? Migrantki i migranci z Ukrainy na kursach językowych
Pełnoskalowa inwazja Rosji na Ukrainę to znaczące wydarzenie, które zdestabilizowało sytuację Europejczyków. Dziś wiemy, że napływ migrantów i migrantek spowodowany wojną rozpoczął proces zmiany statusu Polski z kraju emigracyjnego na imigracyjny. Czynnik ten wraz z prognozowanym przez OECD dalszym wzrostem liczby osób migrujących do Polski (nie tylko z Ukrainy), unaoczniły konieczność wypracowania rozwiązań wobec nowej sytuacji społecznej.
ZRK na II Forum Kształcenia Zawodowego
Forum było przestrzenią do wymiany doświadczeń pomiędzy uczniami, przedstawicielami instytucji rynku pracy, uczelni, firm oraz punktów terapeutycznych.
Nie takie Gen-Z straszne, jak je malują
Gen-Z, czyli osoby urodzone pomiędzy 1995 a 2012 r., często przedstawiane są jako roszczeniowe, nielojalne, twardo określające i egzekwujące granice, oraz – przez to – kłopotliwe we współpracy.
O czym mówiliśmy podczas warsztatów stacjonarnych “Szlakiem kwalifikacji nadawanych po ukończeniu studiów podyplomowych” na Politechnice Opolskiej?
Stacjonarne warsztaty dla nauczycieli akademickich oraz pracowników Politechniki Opolskiej odbyły się w ramach współpracy z opolską uczelnią 28 listopada 2024 r.
Seminarium „Zintegrowany System Kwalifikacji – aktualizacja wiedzy w kontekście zmiany Ustawy o ZSK” w Strzelcach Krajeńskich
Wraz z Powiatowym Urzędem Pracy w Strzelcach Krajeńskich nasza ekspertka, Agnieszka Demichowicz, przygotowała i przeprowadziła kolejne seminarium dla publicznych służb zatrudnienia, ale również dla doradców zawodowych, którzy pracują z szkole.
Kontynuujemy realizację cyklu seminariów dla doradców zawodowych z Wielkopolski
Kolejnym miastem, w którym zrealizowaliśmy seminarium pt. „Zintegrowany System Kwalifikacji – aktualizacja wiedzy w kontekście zmiany Ustawy o ZSK” była Środa Wielkopolska.
V Forum Wymiany Doświadczeń Interesariuszy ZSK – o czym rozmawialiśmy?
28 listopada ponownie spotkaliśmy się z doradcami zawodowymi i edukacyjnymi.
Nowy Kwartalnik ZSK
Zachęcamy do lektury nowego kwartalnika ZSK, dotyczącego trendów, innowacji i wyzwań w branży logistycznej.
Zapraszamy na warsztat pt.: “Szlakiem kwalifikacji nadawanych po ukończeniu studiów podyplomowych”
Nasze otwarte spotkanie w formule online będzie interaktywnym wydarzeniem nastawionym na dzielenie się wiedzą, aktywność i przestrzeń na dyskusję.
„Branżowe Centrum Umiejętności jako integracja Trójkąta wiedzy: Szkoła – Uczelnia – Pracodawca”
15 listopada 2024 r. na Wydziale Nauk Inżynieryjno-Technicznych Uniwersytetu Zielonogórskiego odbyła się konferencja naukowo-branżowa pod hasłem: „Branżowe Centrum Umiejętności jako integracja Trójkąta wiedzy: Szkoła – Uczelnia – Pracodawca”.
10 głównych trendów, które widać obecnie na rynku pracy
Ciągłe zmiany wymagają trzymania ręki na pulsie. Jakie trendy mogą okazać się tymi kluczowymi w 2025 r.?
Rozpoczynamy ważne badanie dotyczące Dodatkowych Umiejętności Zawodowych (DUZ)
Instytut Badań Edukacyjnych w Warszawie realizuje badanie mające na celu rozpoznanie zapotrzebowania na dodatkowe umiejętności zawodowe (DUZ), które mogą być zdobywane w szkołach kształcących w zawodach na terenie Polski.
Będziemy na konferencji „Uczenie się przez całe życie – wybór czy konieczność?”
O wynikach badań Instytutu Badań Edukacyjnych dotyczących procesu kształcenia i jego uwarunkowań, w tym kształcenia branżowego, szkolnictwa wyższego i uczenia się dorosłych dla lepszego dopasowania do wymagań rynku pracy i wyzwań cywilizacyjnych opowiedzą eksperci projektu ZSK6.
„Profesjonalne kompetencje w sporcie – Zintegrowany System Kwalifikacji” – tym razem byliśmy w Gdańsku
21 listopada 2024 roku w sali kongresowej Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku odbyło się szkolenie „Profesjonalne kompetencje w sporcie – Zintegrowany System Kwalifikacji”.
ZSK w rekomendacjach po seminarium „Jakie kompetencje instruktora i egzaminatora, takie rezultaty szkolenia”
Po seminarium, które zostało zorganizowane 19 listopada 2024 r. przez zarządy Fundacji Zapobieganie Wypadkom Drogowym i Partnerstwa dla Bezpieczeństwa Drogowego wraz z Polskim Klastrem Edukacyjnym, sformułowano rekomendacje dotyczące dalszych działań w zakresie tematyki spotkania.
Prawie 90% Polaków jest przekonanych, że warto się uczyć!
Tak wynika z najnowszego badania CBOS na ten temat, przeprowadzonego w I połowie października 2024 r., cytowanego przez portal naukawpolsce.pl.
Zaproszenie na webinar „Szlakiem kwalifikacji nadawanych po ukończeniu studiów podyplomowych – ramy sektorowe w szkolnictwie wyższym”
Zapraszamy do udziału w bezpłatnym webinarze, który odbędzie się w dniu 5 grudnia 2024 roku w godz. 10.00-11.30.
I Lubuski Kongres Mediacji Szkolnej i Rówieśniczej
7 listopada 2024 r. w Auli im. prof. Stanisława Kirkora Akademii im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim odbył się I Lubuski Kongres Mediacji Szkolnej i Rówieśniczej, zorganizowany przez Lubuskiego Kuratora Oświaty. W tym niezwykle ważnym wydarzeniu, na zaproszenie Lubuskiego Kuratora Oświaty, uczestniczył pracownik Instytutu Badań Edukacyjnych – Agnieszka Demichowicz – ekspert ds. współpracy ze środowiskami branżowymi.
ZSK i Mikropoświadczenia dla studentów
W jaki sposób ZSK i Mikropoświadczenia mogą służyć studentom?
(Nie)zbadane rozterki studentów
Dopiero rozpocząłeś swoją przygodę ze studiowaniem i już zastanawiasz się, czy to był optymalny wybór? Chciałbyś połączyć studia z pracą, ale brakuje Ci jakiś kompetencji? A może rozglądasz się za pracą, bo dyplom tuż tuż, a widzisz, że same studia to trochę za mało? Nie Ty pierwszy.
Maciej Tauber, lider projektu ZSK6, został powołany do zespołu ds. podstawy programowej wychowania fizycznego!
Zadaniem zespołu ds. podstawy programowej wychowania fizycznego, współutworzonego przez ministrę edukacji narodowej, Barbarę Nowacką oraz ministra sportu i turystyki, Sławomira Nitrasa, będzie opracowanie nie tylko podstawy programowej, ale także rekomendacji, jak realizować nie tylko lekcje WF-u, ale też działalność sportową i rekreacyjną.
Warsztat „Nowoczesne narzędzia informatyczne w poradnictwie zawodowym”
Do udziału zapraszamy osoby zajmujące się doradztwem zawodowym w Urzędzie Pracy, chcące w łatwy sposób wzbogacić swój warsztat pracy wykorzystując aplikacje zbudowane w oparciu o sztuczną inteligencję.
Jak było na konferencji „Trendy, innowacje i wyzwania w branży elektroenergetycznej w regionie mazowieckim”?
Konferencja, która miała miejsce 29 października 2024 r. w Siedlcach, zgromadziła liczne grono osób związanych z kształceniem zawodowym, przedsiębiorców, przedstawicieli samorządu lokalnego i wszystkich zaangażowanych w branżę elektroenergetyczną.
Konferencja „Profesjonalne kompetencje w sporcie – Zintegrowany System Kwalifikacji” – podsumowanie
28 października 2024 roku w auli im. prof. dr hab. Adama Rosławskiego, w Akademii Wychowania Fizycznego im. Polskich Olimpijczyków we Wrocławiu odbyła się konferencja „Profesjonalne kompetencje w sporcie – Zintegrowany System Kwalifikacji”.
Po kolejnym seminarium dla doradców zawodowych pt. „Zintegrowany System Kwalifikacji – aktualizacja wiedzy w kontekście zmiany Ustawy o ZSK”
Po wakacjach wróciliśmy do realizacji seminariów dedykowanych doradcom zawodowym w Wielkopolsce – tym razem odwiedziliśmy miasto Turek.
„Lubię doradztwo” – warsztat prowadzenia lekcji doradztwa zawodowego w szkole podstawowej
Nauczycieli i doradców zawodowych ze szkół podstawowych zapraszamy na bezpłatny warsztat on-line dotyczący prowadzenia lekcji z doradztwa zawodowego z wykorzystaniem aplikacji Zintegrowanego Rejestru Kwalifikacji (ZRK).
Uczenie się, gromadzenie i potwierdzanie efektów uczenia się było głównym tematem seminarium i warsztatów, które odbyły się w Koszalinie
W dniach 21-22 października 2024 r. odbyło się dwudniowe wydarzenie zrealizowane dzięki nawiązaniu współpracy z Politechniką Koszalińską. Dotyczyło ono zagadnień związanych z uczeniem się przez całe życie, gromadzeniem i potwierdzaniem efektów uczenia się.
Podsumowanie IV Forum Wymiany Doświadczeń
24 października odbyło się IV Forum Wymiany Doświadczeń „Doradztwo zawodowe i edukacyjne wobec wyzwań edukacji i rynku pracy”.
Uczestniczyliśmy w konferencji zawodowej „Biznes dla Edukacji – Edukacja dla Biznesu”
Celem konferencji była promocja szkolnictwa zawodowego w środowisku szkół podstawowych – jej dyrektorów, doradców zawodowych, a przede wszystkim uczniów.
Za nami Forum Instytucji Certyfikujących
Forum pod nazwą „Nowe możliwości dla instytucji certyfikujących. Walidacja w kontekście edukacji i Bazy Usług Rozwojowych” było spotkaniem pełnym informacji i inspiracji. 80 osób, w tym przedstawiciele ponad 30 instytucji certyfikujących, zdobywało praktyczną wiedzę oraz dzieliło się doświadczeniami i dobrymi praktykami. Wspaniała atmosfera sprzyjała współpracy i nawiązywaniu kontaktów.
Zapraszamy na otwarte spotkanie warsztatowe w formule online pt.: “Szlakiem kwalifikacji nadawanych po ukończeniu studiów podyplomowych”
Spotkanie ma charakter warsztatów i będzie interaktywnym wydarzeniem nastawionym na dzielenie się wiedzą, aktywność i przestrzeń na dyskusję.
„Kompetencje w przemyśle jachtowym w kontekście Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji” – podsumowanie konferencji
Ełk gościł 2 października naszą konferencję poświęconą tematom związanym z branżą jachtową: „Kompetencje w przemyśle jachtowym w kontekście Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji”.
Kwalifikacje sektorowe
Od 1 stycznia 2024 r. w ogólnopolskim rejestrze kwalifikacji – obok innych kwalifikacji – mogą się pojawiać także kwalifikacje sektorowe. Ustawa o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (ZSK) zmieniła się, by przedstawiciele branż i sektorów w prostszy sposób mogli dbać o rozwój oferty ważnych dla siebie kwalifikacji.
„Moje Portfolio” było w Częstochowie i Rybniku z warsztatami dla młodzieży prowadzonymi metodą Design Thinking
Nasi eksperci zorganizowali seminaria dla młodzieży ze szkół ponadpodstawowych pt. „Możliwości i korzyści narzędzia cyfrowego Moje Portfolio – rozwój mobilnej wersji narzędzia – warsztat prowadzony metodą Design Thinking”.
Mediacje – kwalifikacje w ZSK
Mediacja to efektywna metoda rozwiązywania konfliktów. Opiera się ona na rozmowie, współpracy i dążeniu do porozumienia. W przeciwieństwie do procesu sądowego, mediacja jest dobrowolna. Chodzi w niej o znalezienie rozwiązania, które zadowoli obie strony. Metoda ta zyskuje na popularności, ponieważ jest szybsza, tańsza i mniej stresująca niż tradycyjne postępowania sądowe.
Zapraszamy do konsultacji projektów zaktualizowanych sektorowych ram kwalifikacji z branż odpadowej i wodno-ściekowej
Projekty zaktualizowanych Sektorowych Ram Kwalifikacji dla Gospodarki Odpadami oraz Gospodarki Wodno-Ściekowej Rekultywacji i Remediacji są już gotowe. Zapraszamy do wzięcia udziału w konsultacjach, które potrwają do 6 listopada 2024 r.
Już niedługo Forum Instytucji Certyfikujących „Nowe możliwości dla instytucji certyfikujących. Walidacja w kontekście edukacji i Bazy Usług Rozwojowych”
Wydarzenie zgromadzi przedstawicieli instytucji certyfikujących oraz podmiotów, które złożyły wnioski o uzyskanie uprawnień do certyfikowania kwalifikacji wolnorynkowych lub sektorowych.
„Profesjonalne kompetencje w sporcie – Zintegrowany System Kwalifikacji”
Wraz z Ministerstwem Sportu i Turystyki, Radą do spraw Kształcenia i Doskonalenia Kadr Kultury Fizycznej przy Ministrze Sportu i Turystyki, Akademią Wychowania Fizycznego im. Polskich Olimpijczyków we Wrocławiu i Ministerstwem Edukacji Narodowej zapraszamy do udziału w szkoleniu pt: „Profesjonalne kompetencje w sporcie – Zintegrowany System Kwalifikacji”.
Kwalifikacje wolnorynkowe dla nauczycieli
W ZSK dostępne są kwalifikacje wolnorynkowe przeznaczone m. in. dla nauczycieli – przydadzą się nie tylko osobie zaangażowanej w proces nauczania, ale też każdemu, kto chętnie poszerza swoje horyzonty i szuka rozwiązań spoza schematu.
Kwalifikacje wolnorynkowe włączone do ZSK w III kwartale 2024 r.
Przedstawiamy najnowsze kwalifikacje wolnorynkowe dostępne w Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji.
Byliśmy na XIII Konferencji Komitetu Badań nad Migracjami PAN
Konferencja „Migranci we współczesnym świecie: sprawiedliwość, solidarność, inkluzja” poświęcona była aktualnym zagadnieniom związanym z migracjami.
Zapraszamy na bezpłatny webinar „Szlakiem kwalifikacji nadawanych po ukończeniu studiów podyplomowych” – wprowadzenie
Do udziału zapraszamy wszystkich przedstawicieli szkół wyższych, instytutów naukowych PAN, instytutów badawczych, uczelnianych biur karier, oraz centrów transferu wiedzy, zainteresowanych opisywaniem i włączaniem kwalifikacji nadawanych po ukończeniu studiów podyplomowych.
Zapraszamy do Siedlec na konferencję „Trendy, innowacje i wyzwania w branży elektroenergetycznej w regionie mazowieckim”
Już 29. października spotkamy się na Mazowszu, żeby porozmawiać o sprawach ważnych dla branży elektroenergetycznej: najnowszych trendach, zrównoważonym rozwoju, aktualnych wyzwaniach, kwalifikacjach i kompetencjach, możliwościach wsparcia oferowanego przez IBE dla pracodawców i przedsiębiorców.
Seminarium i warsztaty stacjonarne dla szkół wyższych w Koszalinie
Instytut Badań Edukacyjnych i Politechnika Koszalińska zapraszają do udziału w seminarium pt. Uczenie się w szkołach wyższych. Gromadzenie i potwierdzanie efektów uczenia się oraz warsztaty pt. Szlakiem kwalifikacji nadawanych po ukończeniu studiów podyplomowych.
Uczestniczyliśmy w Rodzinnym Pikniku Naukowym H2 Krosno
IV edycja przedsięwzięcia organizowanego przez Zespół Szkół Naftowo-Gazowniczych im. Ignacego Łukasiewicza w Krośnie miała miejsce 21 września 2024 r.
Zachęcamy do udziału w badaniu
Drodzy prowadzący zajęcia doradztwa zawodowego w szkołach podstawowych! Zapraszamy do udziału w badaniu, które obecnie prowadzimy. Chcemy poznać Waszą opinię!
Zapraszamy na IV Forum Wymiany Doświadczeń „Doradztwo zawodowe i edukacyjne wobec wyzwań edukacji i rynku pracy”
24 października 2024 r. porozmawiamy o, między innymi, najnowszych trendach w kształceniu doradców zawodowych.
Byliśmy na VI Radomszczańskim Forum Przedsiębiorczości “Bezpieczny biznes w niebezpiecznych czasach”
18 września odbyła się VI edycja Radomszczańskiego Forum Przedsiębiorczości organizowanego przez Regionalną Izbę Przemysłowo – Handlową w Radomsku. Po raz kolejny Instytut Badań Edukacyjnych był partnerem tego wydarzenia.
Elastyczna ścieżka kariery
W przeciwieństwie do tradycyjnej kariery, która często jest sztywna i przewidywalna, elastyczna kariera daje większą wolność w wyborze ról, stanowisk i branż. W dzisiejszym dynamicznym świecie elastyczność stała się kluczowym czynnikiem sukcesu zawodowego.
Kwartalnik ZSK 2/2024
Zachęcamy do lektury nowego kwartalnika ZSK. W tym numerze poruszamy m. in. zagadnienia wpływu nowoczesnej technologii na rynek pracy.
Narzędzia dla nauczycieli
Początek roku szkolnego to dobra okazja do przypomnienia narzędzi, które mogą wspomóc w pracy z uczniami nauczycieli, wychowawców i szkolnych doradców zawodowych.
Zapraszamy do Ełku na konferencję „Kompetencje w przemyśle jachtowym w kontekście Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji”
2. października widzimy się na Mazurach! Podyskutujemy o najważniejszych kwestiach dotyczących branży jachtowej.
Spotkanie członków Wielkopolskiego Zespołu Koordynacji i wizyta studyjna w zakładzie Pratt & Whitney w Kaliszu
Kolejne spotkanie członków Wielkopolskiego Zespołu Koordynacji (WZK) miało charakter wizyty studyjnej w zakładzie Pratt & Whitney w Kaliszu – największym zakładzie produkcyjnym branży lotniczej w Wielkopolsce.
Zapraszamy na bezpłatny webinar pt.: „Szlakiem kwalifikacji nadawanych po ukończeniu studiów podyplomowych” – wprowadzenie
Do udziału zapraszamy wszystkich przedstawicieli szkół wyższych, instytutów naukowych PAN, instytutów badawczych, uczelnianych biur karier, oraz centrów transferu wiedzy, zainteresowanych opisywaniem i włączaniem kwalifikacji nadawanych po ukończeniu studiów podyplomowych do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji.
Byliśmy na konferencji „Let’s go green”
27 sierpnia 2024 roku odbyła się konferencja „Let’s go green” organizowana przez Łódzką Specjalną Strefę Ekonomiczną.
Trwają nasze seminaria dla publicznych służb zatrudnienia
Nasze cieszące się dużym zainteresowaniem seminaria przeznaczone dla pracowników Wojewódzkich i Powiatowych Urzędów Pracy organizowaliśmy również w czasie wakacji!
Uzależnienie od uczenia się – kiedy pasja staje się problemem
Współczesny świat stawia przed nami wysokie wymagania, a gospodarka oparta na wiedzy coraz bardziej zyskuje na znaczeniu. Nie pozostaje to wpływu na pracowników, którzy znajdują się pod ciągłą presją podnoszenia kompetencji i kwalifikacji. Ciągły rozwój, zdobywanie nowych umiejętności i poszerzanie wiedzy stały się niemalże obowiązkowe. W tym kontekście łatwo jest przekroczyć granicę między zdrową ambicją a uzależnieniem od uczenia się.
Uczestniczymy w XVI Konferencji European Sociological Association, „Tension, Trust and Transformation”
Nasze ekspertki wezmą udział w XVI Konferencji ESA w Porto, podczas której wygłoszą 3 referaty poświęcone zagadnieniom związanym z uczeniem się dorosłych.
Nasze wsparcie dla Branżowych Centrów Umiejętności przy opisie kwalifikacji
Intensywnie wspieramy Branżowe Centra Umiejętności, które w ramach swojego projektu włączają kwalifikacje sektorowe do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK).
Optymizm w pracy – jak pozytywne nastawienie wpływa na sukces zawodowy
Dziś Światowy Dzień Optymisty. Optymiści nie tylko żyją dłużej i zdrowiej, ale również łatwiej odnoszą sukces zawodowy. Jak to się dzieje?
Pozytywnie zakręceni w pracy: jak energia i entuzjazm wpływają na sukces zawodowy
W dzisiejszym świecie pracy, gdzie tempo życia jest szybkie, a wymagania rosną, kluczowe znaczenie ma nie tylko fachowa wiedza i umiejętności, ale również podejście do wykonywanych obowiązków. Coraz częściej zauważa się, że pracownicy, którzy są „pozytywnie zakręceni” w swojej pracy, osiągają większe sukcesy zawodowe, lepiej radzą sobie ze stresem, a ich motywacja i zaangażowanie inspirują innych. Ale co właściwie oznacza bycie pozytywnie zakręconym i jak wpływa to na efektywność w pracy?
Pracoholizm – kiedy praca staje się uzależnieniem
Pracoholizm, uzależnienie od pracy, to problem, który dotyka coraz więcej osób w dzisiejszym świecie. Ciągły nacisk na wydajność, presja bycia „najlepszym” i kultura „non-stop” prowadzą do tego, że praca staje się obsesją, pochłaniając życie osobiste i zdrowie.
Wyzwania na rynku pracy w Polsce
Raport „Wielki reset umiejętności” (Future Collars) szczegółowo omawia aktualne wyzwania na rynku pracy w Polsce, związane głównie z niedoborem pracowników o odpowiednich kwalifikacjach oraz potrzebą automatyzacji.
Bierność zawodowa
Jak czytamy w podsumowaniu GUS „Pracujący, bezrobotni i bierni zawodowo (wyniki wstępne BAEL) – 1 kwartał 2024 roku”, osoby bierne zawodowo stanowiły w I kw. 2024 r. 41,5% (12,6 mln) ogółu ludności w wieku 15-89 lat. Było to więcej zarówno w porównaniu z VI kw. 2023 r., jak i z I kw. 2023 r.
Czym jest deskilling?
W dobie dynamicznie rozwijających się technologii i automatyzacji procesów, coraz częściej spotykamy się z pojęciem deskillingu. Na czym polega deskilling?
Uczenie się przez całe życie – 11 korzyści dla mózgu i nie tylko
Uczenie się przez całe życie to nie tylko sposób na zdobywanie nowych umiejętności i wiedzy, ale także klucz do zdrowia mózgu. Przyjrzyjmy się, jakie korzyści przynosi ciągłe uczenie się i jak wpływa ono na nasz mózg.
Zapraszamy na bezpłatne seminarium on-line pt.: „Metoda Bilansu Kompetencji – podstawowe informacje” tłumaczone na Polski Język Migowy
Seminarium odbędzie się 7 sierpnia 2024 r., w godz. 10:00-12:00. Spotkanie jest skierowane do osób, które wspierają innych w rozwoju edukacyjnym i zawodowym, w szczególności do doradców zawodowych i edukacyjnych.
Słuchanie a uczenie się. Jak efektywne słuchanie wpływa na proces uczenia się
Słuchanie jest często niedocenianym składnikiem procesu uczenia się. W dobie cyfryzacji i natłoku informacji, umiejętność efektywnego słuchania staje się coraz ważniejsza. Jakie techniki mogą poprawić zdolności słuchania?
Migracje zarobkowe Polaków – dlaczego wyjeżdżają, dlaczego rezygnują
Migracje zarobkowe Polaków są zjawiskiem dynamicznym, wpływającym na rynek pracy i gospodarkę zarówno Polski, jak i krajów docelowych. Jakie są przyczyny tego zjawiska?