Kompetencje cyfrowe: fundament cyfrowej ery



Kompetencje cyfrowe to harmonijna kompozycja wiedzy, umiejętności oraz postaw umożliwiających funkcjonowanie, uczenie się i pracę w społeczeństwie opartym na technologii. Zdaniem Ministerstwa Cyfryzacji są one dziś nie mniej istotne niż czytanie czy pisanie (Kompetencje cyfrowe). Dzięki właśnie kompetencjom cyfrowym posługujemy się smartfonami, programami komputerowymi, aplikacjami mobilnymi czy narzędziami analitycznymi. W dzisiejszych czasach osoba z rozwiniętymi kompetencjami cyfrowymi oraz smartfonem z dostępem do Internetu w ręku ma niemal nieograniczone możliwości. Jak podkreślają eksperci, „kompetencje cyfrowe to dziś nie dodatek, ale fundament pracy zdalnej” – umożliwiają sprawną wymianę informacji oraz przejrzyste zarządzanie zadaniami. Umiejętność szybkiego uczenia się nowych technologii, dbanie o cyberbezpieczeństwo czy obsługa programów sztucznej inteligencji to dziś obligatoryjne cechy osoby uważanej za wyposażoną w kompetencje cyfrowe.

Kompetencje miękkie: niewidoczna (ale wypowiedziana) siła zespołu

Kompetencje miękkie, zwane też interpersonalnymi, to cechy i nawyki wpływające na efektywność współpracy, niezależnie od jej specyfiki. Obejmują one m.in.komunikatywność, empatię, asertywność czy zdolność do pracy w zespole. Przykłady kluczowych umiejętności miękkich to:

• komunikatywność – jasne przekazanie myśli lub intencji oraz aktywne słuchanie innych,
• praca zespołowa – wspólne podejmowanie zadań i dzielenie się wiedzą,
• zarządzanie czasem – planowanie pracy, ustalanie priorytetów i dotrzymywanie terminów,
• empatia i asertywność – rozumienie potrzeb innych i zaznaczanie swoich granic.

Badania pokazują, że pracownicy, którzy czują się rozumiani przez liderów, wykazują większe zaangażowanie w pracę, co przekłada się na lepsze wyniki organizacji. Podobnie w branży IT aż 65% specjalistów uważa rozwinięte kompetencje miękkie za kluczowe w rozwoju kariery (Sami o sobie. Kompetencje miękkie wg specjalistów IT). To dzięki tym umiejętnościom utalentowany „rekin technologii” lepiej działa w zespole.

Łączenie kompetencji: synergia zawodowa

Klucz do sukcesu tkwi w integracji obu zestawów umiejętności. Na obecnym rynku pracy trzeba jednocześnie opanować narzędzia online i doskonalić komunikację w zespole. Trzeba umieć obsługiwać programy wideokonferencyjne czy chmurowe, ale też samodzielnie planować pracę i budować zaufanie wśród współpracowników. Pracownik z rozwiniętymi kompetencjami cyfrowymi wie, jak zarządzać swoją uwagą wśród powiadomień i zadań, a dzięki umiejętnościom społecznym i otwartej komunikacji efektywniej realizuje cele zespołu oraz własne. W praktyce oznacza to, że technologia i ludzie uzupełniają się: oprócz umiejętności obsługi komputera i programów potrzebny jest też dialog i zaufanie między współpracownikami.

Projekt CONFIRM – przykład deficytu kompetencji miękkich

W 1988 r. cztery duże firmy – AMR, Marriott, Hilton i Budget Rent-A-Car – rozpoczęły współpracę nad stworzeniem wspólnego systemu rezerwacji (loty, hotele, wynajem aut). Planowany budżet tego przedsięwzięcia wynosił 55 mln dolarów.

Projekt napotkał jednak poważne problemy związane przede wszystkim z brakiem skutecznej komunikacji między zespołami odpowiedzialnymi za integrację różnych technologii. W efekcie system nie przeszedł testów i AMR ogłosiło konieczność opóźnienia wdrożenia tego systemu o ponad rok.

W lipcu 1992 r. po wydaniu 125 mln dolarów oraz po ponad 18-miesięcznym opóźnieniu względem planowanego wprowadzenia technologii projekt został porzucony. Główne przyczyny porażki wskazane m.in. przez szefa American Airlines Information Services Maxa Hoppera to słaba komunikacja i niejasny podział ról, mimo zaangażowania 500 specjalistów. Przypadek ten pokazuje, że bez dobrej współpracy nawet duże przedsięwzięcia technologiczne mogą zakończyć się niepowodzeniem (Niepowodzenie CONFIRM i co z tego wynika).

Delfiny kontra rekiny: inspiracja ze świata przyrody

Metafora delfinów i rekinów dobrze ilustruje siłę współpracy. Rekin to samotny drapieżnik – ma siłę, ale działa indywidualnie. Delfiny zaś polują grupowo: dzielą zdobycz i dzięki echolokacji koordynują wspólne działania (Delfiny uratowały sportowca przed rekinem). W praktyce „echolokacją” jest jasny dialog – wspólne planowanie, informowanie o celach i wzajemne wspieranie się przy realizacji zadań. Taki zespół płynie na fali wspólnych umiejętności, co daje przewagę nawet w najtrudniejszych projektach oraz w starciu z rekinami.

Sukces zawodowy wymaga zarówno twardych, jak i miękkich kompetencji. Technologie i narzędzia dają nam ogromne możliwości, ale tylko współpraca, empatia i elastyczność pozwalają w pełni wykorzystać ten potencjał. Badania i praktyka potwierdzają, że inwestycja w rozwój komunikacji i współpracy szybko przekłada się na lepsze efekty pracy i wyższe morale zespołu. Dlatego warto działać jak delfiny: korzystać z cyfrowych nowinek i myśleć zespołowo. Taka postawa procentuje w każdym projekcie.