Podjęcie pierwszej pracy nie tylko pozwala zdobyć pieniądze na swoje wydatki, ale również uczy samodzielności i daje możliwość zdobycia doświadczenia. Na jakich zasadach może pracować osoba nieletnia i jakie stanowiska są najpopularniejsze wśród młodzieży?
Jakie warunki musi spełnić nieletni, aby podjąć pracę?
W Polsce obowiązkiem każdej osoby poniżej 18 roku życia jest nauka, dlatego należy wybrać taką pracę, która będzie pasowała do rozkładu zajęć szkolnych. Zgodnie z prawem pracę zarobkową mogą wykonywać osoby powyżej 13 roku życia. Jednak nieletni pracownik w wieku 13–15 lat może pracować tylko w wybranych branżach: artystycznej, reklamowej, sportowej czy kulturalnej. Oznacza to, że nieletni mają możliwość zarobku, np. jako statyści w reklamach, filmach, sesjach zdjęciowych czy teledyskach. W takich przypadkach umowa podpisywana jest przez prawnego opiekuna dziecka i jest to umowa zlecenie lub o dzieło. Natomiast umowa o pracę dla nieletnich jest możliwa, ale trzeba mieć powyżej 15 lat. Istnieje też kilka warunków, które musi spełnić kandydat do pracy: ukończenie 8-letniej szkoły podstawowej, uzyskanie zgody opiekunów prawnych oraz aktualnych badań lekarskich i zaświadczenia, że wykonywana praca nie będzie zagrożeniem dla jego zdrowia i życia.
Zatrudnienie niepełnoletnich a czas pracy
Przepisy określają maksymalny czas, w jakim osoby niepełnoletnie mogą pracować w ciągu doby. Nastolatkowie w wieku 13–15 lat mogą pracować do 6 godzin na dobę, natomiast osoby w wieku 15–18 lat – maksymalnie 8 godzin na dobę. Warto pamiętać, że nieletni nie może pracować w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej (22:00–6:00). Przerwa w pracy, obejmująca porę nocną, powinna trwać nieprzerwanie powyżej 14 godzin. Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracodawca powinien zapewnić minimum 30-minutową przerwę, wliczaną do czasu pracy.
Czy praca dla niepełnoletnich zakłada urlop?
Po 6 miesiącach od rozpoczęcia pierwszej pracy osoba nieletnia uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 12 dni roboczych, natomiast po 12 miesiącach niepełnoletni pracownik ma prawo do urlopu w wymiarze 26 dni roboczych. Wymiar czasu pracy zależy również od innych czynników. W okresie, gdy odbywają się zajęcia szkolne, osoba nieletnia nie może pracować dłużej niż 12 godzin tygodniowo oraz maksymalnie 2 godziny dziennie. Natomiast podczas ferii nastolatek nie może pracować dłużej niż 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu.
Najpopularniejsze stanowiska pracy dla osób niepełnoletnich
Przed podjęciem pracy warto dobrze się rozeznać w aktualnych ofertach. Do popularnych zajęć dla osób nieletnich należą inwentaryzacja, czyli liczenie i notowanie towaru, oraz układanie produktów na półkach sklepowych. Takie zajęcia są dobrym rozwiązaniem dla nastolatków, którzy nie szukają stałego zatrudnienia, a jedynie dodatkowej pracy raz na jakiś czas.
Kolejną propozycją, jednak tylko dla osób powyżej 16 roku życia, jest praca w restauracji. Uczy ona młodych działania w zespole, kontaktu z klientem oraz dobrej organizacji. Dzięki takiemu zajęciu można poznać standardy obowiązujące w lokalach oraz opanować obsługę kasy fiskalnej. Praca weekendowa dla nieletnich w restauracji to dobry wybór, jeżeli nastolatek w tygodniu chce się całkowicie skupić na nauce, a w wolne dni dorobić na własne potrzeby.
Młodsze osoby, np. poniżej 15 roku życia, mogą znaleźć pracę dodatkową przy roznoszeniu ulotek czy opiece nad zwierzętami. Dobrą opcją jest też praca na wakacje dla nieletnich przy zbiorze owoców i warzyw. Jest to zajęcie na świeżym powietrzu, jednak dość wymagające fizycznie. Obecnie zapotrzebowanie na grafików komputerowych, programistów czy testerów gier jest coraz większe, dlatego warto już od najmłodszych lat inwestować w karierę zawodową w branży IT, odbywać szkolenia, uczestniczyć w kursach czy uczyć się samemu.
Umiejętności i kompetencje, zdobyte np. podczas pracy w okresie nastoletnim, warto później potwierdzić w sposób formalny i uzyskać certyfikat z oznaczeniem poziomu Polskiej Ramy Kwalifikacji (PRK). Czy wiesz, że np. na świadectwach szkolnych znajduje się takie oznaczenie poziomu PRK? Dowiedz się więcej o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji – może Ci to pomóc lepiej zaplanować swoją ścieżkę edukacyjną i karierę zawodową. Być może już teraz jest dobry moment, by sprawdzić swoje siły w pracy zgodnej z własnymi zainteresowaniami?
