10 lat Ustawy o ZSK
Zintegrowany System Kwalifikacji (ZSK) powstał jako efekt konsekwentnie prowadzonych wieloletnich działań ukierunkowanych na rozwój uczenia się przez całe życie (ang. lifelong learning, LLL) oraz zwiększania przejrzystości, jakości i porównywalności kwalifikacji w Polsce.
Prace nad systemowym podejściem do kwalifikacji rozpoczęły się na długo przed uchwaleniem ustawy o ZSK. Od momentu przyjęcia w Polsce w 2008 roku Europejskich Ram Kwalifikacji (ang. European Qualification Framework, EQF) prowadzono analizy, prace koncepcyjne i pilotaże rozwiązań. Stopniowo doprowadziło to do wypracowania spójnych rozwiązań prawnych, które zwieńczyło uchwalenie 22 grudnia 2015 roku ustawa o ZSK.
Od 2016 roku ZSK jest systematycznie wdrażany, rozwijany i doskonalony. Działania te, w których istotną rolę odgrywa Instytut Badań Edukacyjnych – Państwowy Instytut Badawczy (IBE PIB), realizowane są w sposób ciągły, wielotorowy i długofalowy. ZSK wdrażany jest w ścisłym powiązaniu z polityką państwa w obszarze edukacji, rynku pracy i uczenia się przez całe życie. Obejmuje to m.in. budowanie katalogu kwalifikacji, tworzenie sektorowych ram kwalifikacji, rozwój i włączanie kolejnych typów kwalifikacji, rozbudowę i prowadzenie Zintegrowanego Rejestru Kwalifikacji, wsparcie interesariuszy i instytucji certyfikujących, rozwój wspierających system narzędzi cyfrowych, badania i analizy oraz szerokie działania informacyjne dotyczące ZSK.
Wybrane kluczowe momenty w rozwoju ZSK.
Parlament Europejski przyjmuje Europejskie Ramy Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie. Polska przystępuje do prac nad systemowym podejściem do kwalifikacji.
Polska prezentuje innym krajom Polską Ramę Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie.
Do 2015 roku trwały prace nad architekturą Systemu i został przeprowadzony pilotaż rozwiązań w zakresie funkcjonowania nowego systemu kwalifikacji.
Polski Sejm uchwala 22 grudnia 2015 r. Ustawę o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji. ZSK staje się kluczowym narzędziem polityki uczenia się przez całe życie.
Ustawa o ZSK wchodzi w życie 15 stycznia 2016 r. Rozpoczynamy wdrażanie Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji w Polsce.
- Mamy rejestr kwalifikacji i portal kwalifikacje.gov.pl. Do rejestru zostają włączone kwalifikacje z oświaty i szkolnictwa wyższego (tzn. uzyskane drogą formalną) – do grudnia 2025 r. włączono 19 765 kwalifikacji z edukacji formalnej.
Potwierdzamy efekty uczenia się zdobyte w drodze nieformalnej.
Do ZSK zostają włączone pierwsze kwalifikacje rynkowe (dziś wolnorynkowe lub sektorowe) – do grudnia 2025 r. włączono 271 kwalifikacji wolnorynkowych i sektorowych.
Pierwsza instytucja otrzymuje uprawnienia do nadawania kwalifikacji spoza edukacji formalnej – do grudnia 2025 r. jest 556 instytucji certyfikujących.
Powstaje pierwsza Sektorowa Rama Kwalifikacji – do grudnia 2025 r. powstało 21 Sektorowych Ram Kwalifikacji.
Rozwijamy System, sieciujemy interesariuszy, promujemy uczenie się przez całe życie.
- Do ZSK zostają włączone pierwsze kwalifikacje uregulowane i rzemieślnicze – do grudnia 2025 r. włączono 73 kwalifikacji rzemieślniczych i uregulowanych.
- Udostępniamy instytucjom certyfikującym rozwiązania do projektowania walidacji, w tym Bazę Dobrych Praktyk, Katalog Metod Walidacji.
- Uruchamiamy Moje Portfolio – w jednym miejscu można gromadzić historię swoich życiowych dokonań i umiejętności.
Budujemy sieć regionalnych ekspertów, czyli doradców i promotorów rozwoju ZSK i uczenia się przez całe życie – do 12.2025 r. efektem ich pracy są tysiące regionalnych spotkań z interesariuszami, konferencje, seminaria, porozumienia o współpracy.
ZSK funkcjonuje w pełnym zakresie rozwiązań przewidzianych ustawą i jest coraz szerzej wykorzystywany w praktyce. ZSK staje się jeszcze mocniej związany z polityką państwa w ramach powstałej „Zintegrowanej Strategii Umiejętności 2030".
Pomimo wybuchu pandemii COVID-19 kontynuowany jest rozwój Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji. Prowadzimy badania i analizy umożliwiające doskonalenie i projektowanie rozwiązań ważnych dla rozwoju ZSK, w tym:
- pierwsze badanie do raportu MEN: „Prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego" – od tego czasu badanie jest realizowane corocznie, a raport publikuje MEN w lutym każdego roku. Raport 2025 r.
- ogólnopolskie badania dotyczące uczenia się dorosłych Polaków w wieku 25–64 lata. Raport 2024. W 2025 r. realizowana jest kolejna edycja badania.
Rozwijamy się cyfrowo, uruchamiamy m.in.:
- aplikację do przekazywania przez IC informacji o wydanych certyfikatach,
- aplikację Odznaka+, w której można cyfrowo potwierdzać różnego rodzaju umiejętności, osiągnięcia, aktywności i doświadczenia edukacyjno-zawodowe.
ZSK działa na coraz większą skalę, jest coraz szerzej wykorzystywany przez interesariuszy, rynek pracy i w edukacji. Rośnie liczba włączonych kwalifikacji, instytucji certyfikujących i wydanych certyfikatów w ramach ZSK. Kontynuujemy i zwiększamy wsparcie dla interesariuszy i działania informacyjne.
Następuje wzmocnienie powiązania ZSK z kształceniem zawodowym, szkolnictwem wyższym oraz polityką uczenia się przez całe życie. Powstają Wojewódzkie Zespoły Koordynacji i Branżowe Centra Umiejętności.
Uruchamiamy Mikropoświadczenia – pilotaż nowego rozwiązania wspierającego uczenie się przez całe życie.
Wchodzi w życie nowelizacja ustawy o ZSK, która dostosowuje system do nowych wyzwań i potrzeb.
- Uruchamiamy kolejne narzędzia: czatbot ZeteRKa, e-wnioski ZRK, e-raporty ZRK.
- Rozwijamy kształcenie zawodowe na 5. poziomie Polskiej Ramy Kwalifikacji
ZSK funkcjonuje jako fundament polityki państwa w obszarze uczenia się przez całe życie.
- Portal kwalifikacje.gov.pl z rejestrem kwalifikacji zyskuje nową odsłonę. W rejestrze: 20 109 kwalifikacji, 2490 instytucji.
- Zapisy dotyczące ZSK zostają uwzględnione w nowelizacji ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
- W Ustawie o sporcie zawody trenera i instruktora sportowego odnoszą się do ZSK.
- Zdaniem Ambasadorów ZSK: „System stawia w centrum człowieka", „znacząco przyczynia się do poprawy bezpieczeństwa i efektywności zajęć oraz procesu treningowego w różnych obszarach sportu", „daje możliwości aktywizacji", „zapewnia standardy jakościowe w przygotowywaniu pracowników do wykonywania zadań".
