Branża lakiernicza od lat zmaga się z wieloma trudnościami, w tym m.in. z brakiem odpowiednio wykwalifikowanych pracowników. Popularność zawodu lakiernika spada, coraz mniej młodych ludzi decyduje się na edukację w tym kierunku. Deficyt wykształconej kadry na rynku pracy jest już tak duży, że wiele zakładów zatrudnia osoby bez odpowiednich kompetencji i bierze na siebie ciężar przyuczenia ich do zawodu. Dlaczego tak się dzieje? Co jest przyczyną spadku zainteresowania wykonywaniem zawodu lakiernika?
Kwartalnik ZSK – źródło informacji o systemie. Pobierz nowy numer!
Powodów jest kilka. Jednym z nich jest obecny stan systemu szkolnictwa, który nie nadąża za zmianami na rynku lakiernictwa. Szybki rozwój nowych technologii, rosnąca popularność nowoczesnych rozwiązań oraz pojawiające się kolejne wymagania sprzętowe czy ekologiczne w branży sprawiają, że do prowadzenia efektywnego procesu kształcenia potrzebne są odpowiednie inwestycje, a nie wszystkie szkoły mogą sobie pozwolić na takie wydatki. Mowa tu m.in. o wyposażeniu placówki w specjalistyczne kabiny lakiernicze, zaaranżowanie odpowiednich stref przygotowawczych, zakup nowoczesnych materiałów oraz sprzętu do ich aplikacji. Dodatkowo dynamiczny rozwój lakiernictwa od strony chemicznej pociąga za sobą konieczność aktualizacji wiedzy nauczycieli i wykładowców oraz prowadzenia dla nich odpowiednich szkoleń.
Nadążyć za trendami na rynku lakierniczym
Firma NOVOL od wielu lat wspiera szkoły w tym zakresie. Dbamy o to, aby poziom wykształcenia uczniów w dziedzinie lakiernictwa był jak najwyższy. Zdajemy sobie sprawę z tego, że do profesjonalnej obsługi lakierniczej niezbędne są nie tylko nowoczesne materiały, ale również odpowiednie kompetencje pracowników. Tylko suma tych dwóch czynników gwarantuje najwyższy poziom wykonanych prac. Dlatego oferujemy cykliczne szkolenia dla nauczycieli, a dla uczniów – pokazy oraz prezentacje nowoczesnych technologii. Firma NOVOL uczestniczy także w różnych projektach, organizowanych przez szkoły w ramach zajęć, np. odrestaurowywanie pojazdów zabytkowych, budowa nowoczesnych ekologicznych pojazdów (np. solarnych, elektrycznych). Wiemy, jak ważna jest odpowiednia edukacja, która jest niezbędna do tego, by nadążyć za obecnymi trendami na rynku lakierniczym.
Warto w tym miejscu wspomnieć o Ogólnopolskim Turnieju Młodego Lakiernika. Jest to coroczna impreza, która ma na celu rozpowszechnianie i propagowanie zawodu lakiernika. Młodzi adepci mają możliwość sprawdzenia się w wielu konkurencjach, a najlepsi otrzymują wartościowe nagrody. Często są to narzędzia i urządzenia, które mogą później wykorzystywać w dalszych pracach. Te inicjatywy odbywają się w ramach Akademii NOVOL, która ma służyć rozwojowi szkolnictwa zawodowego w naszym kraju.
W trakcie prowadzenia tych wszystkich projektów zauważyliśmy, że warto podjąć kolejne działania, które mogą pomóc w podniesieniu wiedzy i umiejętności specjalistycznych osób zatrudnionych w branży lakierniczej, a także w zebraniu i uporządkowaniu wymagań na konkretnych stanowiskach. W ten sposób chcemy wspomóc pracodawców w procesie rekrutacji – by mieli pewność, że wybrana osoba spełnia kryteria potrzebne do wykonywania określonych zadań i zadba o odpowiednią jakość świadczonej pracy. Naszym celem było także umożliwienie pracownikom podniesienia swoich kompetencji i udokumentowania ich, co – wiadomo – przekłada się później na wysokość wynagrodzenia. W związku z tym przystąpiliśmy do przygotowania opisu kwalifikacji oczekiwanych przez branżę lakierniczą, które w sposób szczegółowy zawierają wymagania, jakie powinien spełniać pracownik na danym stanowisku. Dzięki tym opisom wiadomo, co należy wiedzieć i umieć, aby przygotować auto do lakierowania, polakierować je, a co, by dobrać odpowiednią technologię.
Trzy kwalifikacje lakiernicze
Analizując rynek pracy i zbierając opinie w środowisku lakierniczym, doszliśmy do wniosku, że najpilniejsze dla branży jest przygotowanie opisu trzech kwalifikacji:
- Przygotowywanie pojazdów do lakierowania naprawczego – pomocnik lakiernika;
- Przeprowadzenie procesu renowacji i naprawy powłoki lakierowej – lakiernik samochodowy;
- Lakierowanie w lakierniach przemysłowych – lakiernik przemysłowy.
Wydaje nam się, że w tej chwili te trzy kwalifikacje co najmniej w 80% pokrywają zapotrzebowanie rynku pracy na poszczególne umiejętności w obszarze lakiernictwa samochodowego i przemysłowego. Dodam, że cały proces tworzenia nie był prosty, gdyż wymagał dłuższych dyskusji ze specjalistami. Na szczęście zawsze mogliśmy liczyć na wsparcie ekspertów, w tym z Instytutu Badań Edukacyjnych oraz Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii. Należy tu podkreślić, że olbrzymią rolę przy tworzeniu opisu kwalifikacji odegrali również sami pracodawcy. Wszystkie wytyczne były z nimi dokładnie konsultowane, tak aby opisane kwalifikacje mogły jak najlepiej odpowiedzieć na wyzwania rynku. Pod koniec procesu opisywania przedstawiciele wybranych firm z branży opiniowali wszystkie kwalifikacje – dało nam to pewność, że niczego ważnego nie przeoczyliśmy i wszystkie ważne wymogi zostały uwzględnione.
Podczas sporządzania opisu kwalifikacji należy pamiętać również o wymaganiach, które powinna spełniać instytucja certyfikująca (IC). To ona będzie przeprowadzać walidację, czyli proces sprawdzenia wiedzy i umiejętności osoby starającej się o uzyskanie kwalifikacji. Zgodnie z założeniem ZSK wybór miejsca certyfikacji nie powinien mieć wpływu na wynik walidacji – wszystkie IC muszą zapewnić określone w opisie warunki, czyli np. – odpowiedni sprzęt, materiały, a także wykwalifikowaną kadrę oceniającą. Tylko w ten sposób można mieć pewność, że osoba posiadająca daną kwalifikację zdobyła wystarczające wykształcenie i jest dobrze przygotowana do wykonywania zawodu lakiernika samochodowego, przemysłowego lub jego pomocnika.
Prace nad tworzeniem opisu kwalifikacji zajęły około 2,5 roku. Mam nadzieję, że związany z tym ogromny wysiłek firmy NOVOL przełoży się w przyszłości na poprawę sytuacji kadrowej w dziedzinie szeroko rozumianego lakiernictwa. Korzyści wydają się niebagatelne dla naprawdę wielu grup – pracowników, pracodawców, producentów chemii samochodowej, przedsiębiorców współpracujących z branżą, a także samych klientów.
Autor: Michał Sztuba
Z wykształcenia chemik, wykładowca. Od ponad 14 lat pracuje w firmie Novol. W Laboratorium Badawczo- -Rozwojowym Novol zdobywał „od środka” wiedzę na temat produktów i systemów stosowanych m.in. w lakiernictwie. Od kilku lat jest trenerem w Pionie Szkoleń, a obecnie również Koordynatorem Projektów Szkoleniowych.
