Predyspozycje zawodowe a kwalifikacje
Poszukiwanie pracy jest cennym doświadczeniem, ale zwykle pochłania czas i budzi wiele emocji. Aby nie poddawać się stresowi, warto wcześniej poznać swoje mocne strony. Na początku spróbuj określić swoje predyspozycje, czyli wrodzone zdolności. Pomogą Ci sprawdzić, w jakiego typu pracy sprawdzisz się najlepiej. Potem zastanów się, jakie już masz kompetencje i kwalifikacje do wykonywania danej pracy.
Kompetencje to wiedza i umiejętności wykonywania jakiejś pracy. Można je nabyć w szkole, podczas szkoleń, kursów albo pracując w jakimś zawodzie, np. jako stażysta lub uczeń. Natomiast kwalifikacja, według definicji Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji, to określony zestaw efektów uczenia się – zgodnych z ustalonymi standardami – których osiągnięcie zostało formalnie potwierdzone przez upoważnioną instytucję
Więcej na temat kwalifikacji przeczytasz w artykule: Czym są kwalifikacje zawodowe?
Predyspozycje zawodowe – teoria Johna Hollanda
Żeby sprawdzić swoje predyspozycje zawodowe, można skorzystać z popularnego testu Johna Hollanda, opracowanego w 1947 roku. Te testy są stosowane do dziś w blisko 100 krajach.
Holland wymienia sześć typów osobowości zawodowych:
B – badawczy – taka osoba ma zdolności analityczne, matematyczne, dobrze radzi sobie z problemami teoretycznymi. Typ badawczy nie lubi komplikowania spraw i problemów. Sprawdzi się jako pracownik naukowy, matematyk, analityk, biolog czy chemik.
A – artystyczny – w tej grupie są osoby o uzdolnieniach artystycznych z różnych dziedzin sztuki, m.in. literatury, malarstwa, muzyki, teatru, sztuki czy aktorstwa. Typ artystyczny jest twórczy, wrażliwy, otwarty, nieschematyczny, ale często słabo zorganizowany. Preferowane zawody to muzyk, aktor, piosenkarz, reżyser, malarz czy projektant architektury wnętrz.
S – społeczny – takie osoby lubią kontakt z ludźmi, chętnie niosą pomoc innym i rozwiązują problemy. Odpowiednie zawody to pracownik socjalny, psycholog, specjalista od HR, lekarz, nauczyciel czy doradca zawodowy.
P – przedsiębiorczy – te osoby są kreatywne, dynamiczne i odważne. Lubią zarządzać innymi oraz rozmawiać z ludźmi. Sprawdzą się jako kierownicy, przedstawiciele handlowy czy managerowie, mogą też prowadzić własną firmę.
K – konwencjonalny – ten typ jest reprezentowany przez osoby uporządkowane, skrupulatne, cierpliwe, potrafiące się skupić. Dobrze zarządzają swoją pracą i czasem, lubią pracę z danymi lub przepisami. Polecane zawody dla tego typu: pracownik administracyjny, pracownik biurowy, sekretarka, księgowa.
R – realistyczny – takie osoby lubią rozwiązywać problemy praktyczne i techniczne, chętnie wykonują pracę na powietrzu lub przy obsłudze maszyn. Sprawdzą się jako kierowcy, mechanicy, hydraulicy, stolarze, laboranci.
Według teorii Holland każdy z nas posiada cechy wszystkich typów, ale w różnym natężeniu. Zwykle jednak jeden z tych typów dominuje i to on determinuje nasze skłonności zawodowe.
Predyspozycje zawodowe – przykłady
Ich lista jest otwarta, Wiele firm, tworząc profile stanowisk, szczegółowo określa predyspozycje zawodowe, np.:
- kompetencje miękkie, m.in. interpersonalne, komunikacyjne, organizacyjne, przywódcze i inne;
- zdolności menedżerskie, czyli umiejętność zarządzania zespołem, delegowania zadań, motywowania pracowników czy umiejętność rozwiązywania konfliktów;
- fizyczne lub psychofizyczne – umiejętności związane z wymaganiami fizycznymi pożądanymi na danym stanowisku. Wśród nich jest m.in. sprawność fizyczna, siła, refleks, wytrzymałość;
- artystyczne, np. kreatywność;
- inne, np. umiejętność pracy w stresie, pod presją czasu, decyzyjność.
Testy predyspozycji zawodowych
Testy predyspozycji zawodowych pomogą ustalić, na jakich stanowiskach masz duże szanse się sprawdzić. Warto mieć taką wiedzę już na początku swojej ścieżki zawodowej, ale przyda się również wtedy, gdy planujesz zmienić pracę lub branżę.
W internecie można znaleźć wiele testów zarówno w języku polskim, jak i angielskim. Wśród dostępnych darmowych testów można polecić m.in.: „Kompetencjometr”, „A real me”, „Career Builder” czy „Skills Matcher”. Z takim testem możesz się zetknąć również u doradcy zawodowego, a nawet podczas rekrutacji na niektóre stanowiska.
Stan zdrowia a wybór zawodu
Myśląc o pracy w danym zawodzie, należy wziąć pod uwagę swój stan zdrowia. Niektóre choroby mogą ograniczać wybór zawodu lub nawet być przeciwwskazaniem do wykonywania konkretnej pracy. Jeśli ze względu na stan zdrowia nie możesz wykonywać swojego wymarzonego zawodu, dowiedz się, jakie są wymagania w innych zawodach w tej samej lub pokrewnej branży. Decyzję o braku przeciwwskazań do wykonywania określonego zawodu podejmuje lekarz medycyny pracy.
Zdobywaj wiedzę, nabywaj umiejętności oraz je potwierdzaj
Jak już określisz swoje predyspozycje zawodowe, przejdź do kompetencji i kwalifikacji. Zastanów się, jakie już masz, a jakie warto zdobyć. Pamiętaj, że zapotrzebowanie rynku pracy na określone umiejętności się zmienia, również w obrębie tego samego stanowiska pracy. Lista pożądanych przez pracodawców kompetencji stale się wydłuża. Dlatego warto śledzić te trendy i stale się dokształcać.
Korzystaj także ze Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji. Na stronie ZSK dostępne są informacje dotyczące możliwości potwierdzenia własnych kompetencji zawodowych oraz zdobywania certyfikatów.
Planując karierę zawodową lub zmianę branży, skorzystaj z możliwości potwierdzania wiedzy, umiejętności i kompetencji, jakie daje ZSK. Warto też przygotować dobre CV. Posiadane certyfikaty, dyplomy itd. możesz zaprezentować w formie portfolio, które przyda się podczas rozmów kwalifikacyjnych.
